Sadiq Qurbanov
Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri

Bildiyimiz kimi, Azərbaycan xalqının parçalanması, tarixi torpaqlarımızın isə bölünməsi və özgəninkiləşdirmə prosesinə 1813-cü və 1828-ci illərdə imzalanmış Gülüstan və Türkmənçay müqavilələri ilə başlanılıb. Bu müqavilələrin nəticəsində ermənilərin kütləvi surətdə Azərbaycan torpaqlarına köçürülməsi həyata keçirilib. İrəvan, Naxçıvan və Qarabağ xanlıqlarının ərazilərində məskunlaşdırılan ermənilər azlıq təşkil etmələrinə baxmayaraq, “böyük dayılarının” köməyi ilə yeni süni inzibati ərazi bölgünün yaradılmasına nail oldular ki, buda öz növbəsində azərbaycanlıların öz torpaqlarından qovulması, Azərbaycan xalqına qarşı soyqırımı siyasətinin həyata keçirilməsinə şərait yaratdı. “Böyük Ermənistan” yaratmaq xülyaları ilə yaşayan erməni qəsbkarları 1905-1907-ci illərdə azərbaycanlılara qarşı kütləvi qırğınlar həyata keçirdərək yüzlərlə yaşayış məntəqəsini dağıdıb, minlərlə azərbaycanlını vəhşicəsinə qətlə yetirdilər.

1918-ci il martın 31-də isə erməni silahlı dəstələrinin Bakıda azərbaycanlı əhaliyə qarşı başladığı qırğınlar dəhşətli həddə çatıb. Bu hadisə öz amansızlığına və miqyasına görə təkcə Azərbaycan tarixində deyil, bəşər tarixində də ən qanlı faciələrdən biridir. Əllərinə düşən fürsətdən istifadə edən ermənilər uşaq, qoca, qadın demədən minlərlə insanı qılıncdan, süngüdən keçirdilər, diri-diri yandırdılar. Milli memarlıq incilərini, məktəbləri, xəstəxanaları, məscid və digər abidələri dağıtdılar. Şaumyanın tabeçiliyindəki daşnak-bolşevik hərbi qüvvələri 10 min silahlı qüvvə, eyni zamanda Bakı buxtasındakı hərbi gəmilər vasitəsi ilə şəhərdə və ətraf kəndlərdə kütləvi qətliam və dağıntılar törədərək Bakının böyük bir hissəsini xarabalığa çevirdilər. Təkcə martın 31-də 8 minə yaxın azərbaycanlı öldürülüb, ümumilikdə martın 30-31-i və aprelin 1-də Bakıda 12 min nəfər qətlə yetirilmişdi.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yarandıqdan sonra 1918-ci ilin mart hadisələrinin araşdırılmasına xüsusi diqqət yetirilmişdir. Nazirlər Şurası tərəfindən 1918-ci il iyulun 15-də bu faciənin tədqiqi məqsədi ilə Fövqəladə İstintaq Komissiyası yaradılmışdır.

Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Hökumətinin yaratdığı Fövqəladə İstintaq Komissiyasının materiallarına əsasən, azərbaycanlılara qarşı soyqırımı keçirən erməni quldurları Şamaxıda 8 minədək dinc sakini öldürmüşdülər. Cavanşir qəzasının 28 kəndi, Cəbrayıl qəzasının 17 kəndi tamamilə əhalisi ilə birgə məhv edilmişdir. Gümrü yaxınlığında əsasən qadınlardan, uşaqlardan və qocalardan ibarət 3 min nəfərlik azərbaycanlı köçü pusquya salınaraq, son nəfərinədək qətlə yetirilmişdir. Erməni silahlı dəstələri Naxçıvan qəzasının bir neçə kəndini yandırmış, Zəngəzur qəzasında 115 azərbaycanlı kəndi məhv edilmiş, 3257 kişi, 2276 qadın və 2196 uşaq öldürülmüşdür. Bütövlükdə Zəngəzur qəzası üzrə 10068 azərbaycanlı öldürülmüş və ya şikəst edilmiş, 50000 azərbaycanlı isə qaçqın düşmüşdür. İrəvan quberniyasının 199 kəndində yaşayan 135 min azərbaycanlı qətlə yetirilmiş, kəndlər isə yerlə yeksan edilmişdir. Erməni silahlı dəstələri daha sonra Qarabağa yürüş etmiş, 1918-1920-ci illər arasında Qarabağın dağlıq hissəsində 150 kəndi dağıtmış və əhalisini məhv etmişdir.

Ermənilərin xalqımıza qarşı törətdiyi 31 Mart soyqırımı faciəsinin araşdırılması və həqiqətlərin dünyaya yayılması işi Ümummilli lider Heydər Əliyevin təşəbbüsü ilə başlanılmışdır. 1998-ci il martın 26-da Heydər Əliyevin imzaladığı və böyük tarixi əhəmiyyət daşıyan “Azərbaycanlıların soyqırımı haqqında” Fərmanla 1918-ci il martın 31-i “Azərbaycanlıların soyqırımı günü” elan edilmişdir.

Cənab Prezidentimiz İlham Əliyevin 2009-cu il 30 dekabr tarixli Sərəncamı ilə Quba şəhərində Soyqırımı Memorial Kompleksi yaradılmışdır.

18 yanvar 2018-ci ildə isə 1918-ci il azərbaycanlıların soyqırımının 100 illiyi haqqında Azərbaycan Respublikası Prezidentinin Sərəncamı olmuşdur.

Azərbaycan xalqı Xocalı da daxil olmaqla bu qətliyamları hec vaxt unutmamalıdır.

Düzdür, Ali Baş Komandan cənab İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə müzəffər Milli Ordumuz tərəfindən aparılan 44 günlük müharibə xalqımızın şərəf tarixinə yeni bir “qızıl tarix” yazdı. Azərbaycanın Dövlət-Ordu-Xalq Birliyinin gücü, savaş meydanında qəhrəmanlıq dastanı yazan oğul və qızlarının şücaəti ilə nəinki düşmənin dünyada 30 ildə yaratmağa cəhd etdiyi mifi bu 44 gündə alt-üst elədi, eyni zamanda 200 ildən artıq aparılan mənfur ermənilik siyasətini darmadağın etdi. Dünya erməniliyinin iç üzünü hər kəsə göstərdi. Amma nəzərə almalıyıq ki, dünya elə həmin ikiüzlü dünya olaraq qalır........

Ona görə də biz yaşadığımız bu soyqırımılar barədə hər gün təbliğat aparmalıyıq. Soyqırımı unudan millət yeni soyqırım yaşamağa məhkumdur.

Başımıza gələnləri UNUTMAYAQ!

Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının (BAXCP) sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyev Cəmil Həsənlinin qızına aid olduğu iddia edilən videomateralın yayılması ilə bağlı məsələyə münasibət bildirib.

Avrasiya.net xəbər verir ki, Qüdrət Həsənquliyev BAXCP-nin mətbuat xidmətinə açıqlamasında bir azərbaycanlı kimi baş verənlərdən narahatlıq keçirdiyini bildirib: “Həm ölkə Konstusiyasına görə, həm də mənəvi baxımdan başqalarının şəxsi həyatına bu dərəcədə müdaxilə etmək olmaz. Biz Şərq ölkəsiyik, özümüzə məxsus milli mentalitetimiz var, müsəlmanıq və bizim ölkədə ailə, qadın toxunulmazdır. Məhz bu səbəbdən, bu gün Azərbaycanda iqtidarı ittiham edən qüvvələrə zaman-zaman müraciət edirdim ki, siz xaricdə oturub iqtidar təmsilçilərinin ailələrini ağır formada təhqir edən insanları cəmiyyətə “bloqqer” kimi təqdim etməyin. Onlarla aranızda məsafə saxlayın, onların fəaliyyətini pisləyin və bəyan edin ki, əxlaqi dəyərləri ayaqlar altına atan insanlarla siyasətçi olaraq nə bu gün, nə də gələcəkdə bir yerdə ola bilmərik. Açıq şəkildə deyin ki, əgər hakimiyyətə gəlmək imkanımız olarsa, o zaman belələri mütləq məsuliyyətə cəlb olunacaq, qanunvericiliyə uyğun formada cəzalandırılacaqlar. Bunun qarşılığında isə çox təəssüf ki, “daha əxlaqlı və demokratik cəmiyyət uğrunda mübarizə apardıqlarını” bəyan edərək başqalarının tapşırıqları ilə yerinə yetirənlər susmağa üstünlük verdilər. Bəziləri isə həmin internet tv-lər vasitəsi ilə belələrini xalqa “bloger” kimi təqdim etməyə çalışdılar. Onların davranışlarında “pis heç nə görmədiklərini” vurğuladılar. Onları “qəhrəman” kimi Azərbaycan xalqına təqdim etməyə cəhd göstərdilər. Elə bu videomaterial yayılmamışdan öncə də biz növbəti dəfə belə yanaşmaları müşahidə etdik. Amma “qırmızı xətt”i keçənlər, başqalarının ailə üzvlərini təhqir edənlər və onlara dəstək verənlər başa düşməliydilər ki, cəmiyyətdə hər kəs bundan ziyan görəcək. Vaxtilə Milli Məclisin plenar iclasında çıxış edərkən demişdim ki, heç bir namuslu kişi başqasının ailəsinə dil uzatmaz, başqasının xanımını, uşağını təhqir etməz. Nə qədər geri zəkalı və hətta əxlaqsız olsan da, başa düşməlisən ki, əgər sən başqalarının ilə üzvlərini təhqir edirsənsə, o zaman sənin ailə üzvlərini bundan beş qat artıq söyüb təhqir edəcəklər, aşağılayacaqlar. Əgər sən başqasını söyürsənsə, o zaman belə anlaşılır ki, həmin söyüşləri özün də qəbul etməyə hazırsan. Bu fikirləri mən parlament kürsüsündən səsləndirmişəm, stenoqramlarda, iclasdan hazırlanan reportajlarda bütün bunlar qalır”.

BAXCP sədri mənəvi dəyərləri tapdalayan, əxlaq normalarını ayaqlar altına atan, mənəvi sərhədləri aşan şəxslərin öz həyatlarını da təhlükə qarşısında qoyduqlarını və bunun fərqində olmadıqlarını deyib: “Biz bilirik ki, həm xaricdə, həm də daxildə Azərbaycanda sabitliyi pozmaq istəyən, mənəvi dəyərləri aşındırmağı, cəmiyyəti tamamilə deqrodasiyaya uğratmağı arzulayan və bununla da ölkəmizi uçuruma yuvarlatmağa çalışan müəyyən qüvvələr var. Həmin qüvvələr tərəfindən bu insanların həyatına qəsd oluna, ailələrinə, qadınlarına aid materiallar toplanılıb müxtəlif resurslar vasitəsilə yayımlana bilər. Bunu xarici dövlətlərin xüsusi xidmət orqanlarının da, daxildə sabitliyi pozmaq istəyənlərin də etməsi mümkündür. İndi ölkəmizin daxilində bir dialoq mühiti yaranıb və bu mühiti pozmaq istəyən qüvvələr istənilən an hərəkətə keçə bilərlər. Bu baxımdan da həmin adamlar ciddi şəkildə düşünməlidirlər. Anlamalıdırlar ki, onlar özlərini Azərbaycan hökumətinin deyil, təxribatçı dairələrin hədəfinə çevirirlər. Bu formada mübarizə apardığını deyən, əslində isə əxlaqsızlıqla məşğul olan insanlar ciddi şəkildə qınanmalıdırlar. Əgər kim əxlaqlı, sivil mübarizə üsulunu məqbul sayırsa, belələrini qınamalıdır. Amma biz nəyin şahidi oluruq? Bəzən hansısa internet tv-də özünü qadın hesab edən birisi söyüş söyənləri ətrafına toplayıb dişini ağarda-ağarda onların təhqirlərindən zövq aldığını nümayiş etdirir. Və sonra da iddia edir ki, guya o demokratiya və yüksək dəyərlər uğrunda mübarizə aparır. Bütün bunlar bizim cəmiyyətimiz üçün çox üzücü hallardır və belə halları qətiyyətlə pisləyirəm, lənətləyirəm və hesab edirəm ki, Azərbaycanın hüquq-mühafizə orqanları bu videonun kimlər tərfindən yayımlandığını, necə yayıldığını araşdırmalı, günahkarları tapmalı və çalışmalıdırlar ki. həmin şəxslər layiqli cəzalarını alsınlar”.

BAXCP sədri bir neçə il öncə “BBC Azərbaycanca”dan insan səsini və üzünü klounlaşdıran, müxtəlif, o cümlədən intim videolarda insanların üzünü yüksək dəqiqliklə dəyişən təhlükəli tətbiqlərin, proqramların yaradıldığı barədə məlumat oxuduğunu qeyd edib: “Doğrudur, belə tətbiqlər qadağan edilsələr də, reallıqda mövcuddurlar və gizli yollarla onları əldə etmək mümkündür. Ən qorxulusu odur ki, belə hallar ölkədə geniş vüsət ala bilər. Bu baxımdan, hesab edirəm ki, hər kəs papağını qarşısına qoyub ciddi şəkildə düşünməlidir. Necə etməliyik ki, cəmiyyətimizin bu şəkildə çirklənməsinə imkan verməyək? Nə etməliyik ki, birgəyaşayışı təmin edilməsində müstəsna yera sahib olan dəyərlər sıradan çıxarılmasın, əxlaq normalarının pozulması adi hala çevrilməsin? Amma diqqət yetirirəm ki, radikal düşərgədə təmsil olunan bəzi şəxslər yalnız Cəmil Həsənlinin müdafiəsinə qalxıblar, yalnız onun mənəvi terrorla üzləşdiyini deyirlər. Amma Cəmil Həsənli ilə əks düşərgədə təmsil olunan şəxslərə, iqtidar nümayəndələrinə, yaxud iqtidarı müdafiə edənlərə qarşı alçaldıcı, təhqiredici informasiyalar yayılanda radikal düşərgə təmsilçilərinin belə halları pislədiyini, lənətlədiyini müşahidə etmirik. Belə olmamalıdır. “Mənim rəqibimi söyən şəxs “mübarizdir”, “qəhrəmandır”, “haqq-ədalət uğrunda mübarizə aparır”, məni, yaxud mənimlə eyni düşərgədə təmsil olunan başqa birisini söyənlər isə əxlaqsızlıqla, mənəvi terrorla məşğuldurlar” kimi yanaşmalar olduqca təhlükəlidir və cəmiyyəti ayaqda saxlayan, birgəyaşayışı təmin edən mənəvi dəyərlərin sıradan çıxıralmasına xidmət edir. Əgər cəmiyyətimizdə bu kimi halların baş verməməsini istəyiriksə, oz zaman əxlaqi dəyərtlərə olan münasibətimiz ayrı-ayrı şəxslərə, onların siyasi baxışlarına görə dəyişməməlidir”.

Əlisahib Hüseynov
Milli Həmrəylik Partiyasının sədri

Biz "BBC News" telekanalında işğaldan azad edilmiş Cəbrayıl şəhərində guya "erməni kilsəsinin yoxa çıxması" barədə məlumatın yayılmasına və Ermənistanın UNESCO işləri üzrə milli komissiyasının Azərbaycana qarşı "mədəniyyət cinayəti" ilə bağlı iddia irəli sürməsinə qətiyyən təəccüblənmirik. Çünki bu gün “Human Rights Watch” təşkilatı kimi, Avropa Parlamentinin (AP) bəzi üzvləri kimi "BBC News" telekanalı və UNESCO da necə deyərlər, "erməni vaxtı" ilə işləyir və açıq-aşkar ermənipərəstlik edirlər. Odur ki, onların Azərbaycanı "mədəniyyət cinayətlərinin" törədilməsi kimi əsassız bəyanatlarla ittiham etməsini ölkəmizə qarşı növbəti qaralama kampaniyası kimi qiymətləndiririk.

Mədəni və dini müxtəlifliyin qorunmasına sadiqliyini sözdə deyil, hər zaman əyani şəkildə nümayiş etdirən Azərbaycan Respublikasını və tolerantlığı heç kimdə zərrə qədər də şübhə doğurmayan Azərbaycan xalqını hansısa "mədəni cinayətlər"də ittiham etmək həqiqətən də absurddur. Cəbrayılda işğalçı əsgərlər üçün tikilmiş qondarma kilsə nə vaxtdan "mədəni abidə" sayılmağa başlanıb? Axı "yoxa çıxması" iddia edilən bu tikili Ermənistanın 30 illik işğalı zamanı Azərbaycanın beynəlxalq səviyyədə tanınan torpaqlarında tamamilə qanunsuz olaraq tikilib. Bəs indi siz hansı beynəlxalq hüquq normalarına söykənərək belə bir qanunsuz tikilini dünya ictimaiyyətinə "mədəni irs" kimi, maddi-mədəniyyət nümunəsi kimi, yadaki tarixi abidə kimi sırımağa çalışırsınız?

Yaxşı, işğalçı ölkənin zəbt etdiyi özgə torpaqlarında öz işğalçı əsgərləri üçün tikdiyi qanunsuz tikili "mədəniyyət" faktıdırsa, bəs onda elə həmin işğalçıların son 30 il ərzində bizim ərazilərimizdə dağıtdıqları, talan etdikləri muzeylər, məscidlər, məbədlər, pirlər, qəbristanlıqlar, qalalar, məktəblər sizcə nədir? Siz bunları tarixi, mədəni, dini abidələr hesab etmirsinizmi? Ötən 30 il ərzində Azərbaycanın tarixi-mədəni abidələrinin ermənilər tərəfindən dağıdılmasına göz yuman beynəlxalq ictimaiyyətin təmsilçiləri olaraq nə üçün indi birdən ayılıb, Qarabağda xirstianlıq izi axtarmağa başlamısınız? Axı özünüz də yaxşı bilirsiniz ki, Azərbaycanın bu bölgəsində Birinci Qarabağ müharibəsindən əvvəl xristian dininə etiqad edən bir nəfər də sakin olmayıb. Cəbrayılda heç vaxt ermənilər yaşamayıb. Elə isə Cəbrayılda Ermənistanın iddia etdiyi "tarixi-mədəni kilsə" necə peyda ola bilərdi ki?

Hamıya gün kimi aydındır ki, işğal dövründə Ermənistan rəhbərliyi orada erməni əsgərləri üçün qalmağa yer tikib. Cəbrayıl işğaldan azad edildikdən sonra həmin tikilini dünyaya “kilsə” kimi təqdim etmək isə Ermənistanın yeni hiyləsidir. Məskunlaşdıqları bütün ərazilərdə kilsə tikmək və beləliklə, bir müddətdən sonra oranın ermənilərə məxsus olduğunu iddia etmək ənənəsi indi də yeni formada təzahür edir. Daima saxta "tarix" yaradaraq özlərinin bu bölgənin qədim xalqlarından biri olduğunu sübut etməyə çalışan ermənilər indi də saxta "kilsə" söhbətini ortaya atmaqla bu dəfə də Cəbrayılı "erməniləşdirməyə" çalışırlar. Lakin bu planları baş tutmayanda isə, köhnə ənənələrinə sadiq qalaraq hay-küy salmaq, dünyanı üzərimizə qaldırmaq metoduna əl atırlar.

Məhz bu metoddan çıxış edərək hiyləgər ermənilər işğal dönəmində qeyri-qanuni fəaliyyətə yol verib və Azərbaycanın bir sıra başqa ərazilərində də bu cür tikililər tikiblər. Belə ki, Ağdamın Şahbulaq yaylağında 1, Xocalı rayonu ərazisində 4, Xankəndi şəhərində 3, Şuşa şəhərində 3, Şuşa-Füzuli yolunda 1, Kəlbəcər rayonu ərazisində 2, Laçın şəhərində 1, Laçın rayonunun Zabux kəndində isə 1 "kilsə" tikilib. Cəbrayılda tikilmiş sözügedən "kilsə" də bunlardan biridir. Lakin bu kilsələrin heç biri həqiqi Allah evləri sayıla bilməz. Çünki işğal dövründə işğalçılar tərəfindən "kilsə" adıyla tikilən istənilən tikili sadəcə və sadəcə işğalçılıq faktıdır. Bu tikililər işğalın maddi təsdiqi sayılır.

Biz hesab edirik ki, bu gün beynəlxalq təşkilatlar və nüfuzlu dünya KİV-ləri işğal illərində Azərbaycan ərazilərində peyda olmuş saxta erməni "mədəniyyət nümunələri"ndən ötrü yersiz hay-küy qaldırmaq əvəzinə, 30 il ərzində davamlı şəkildə erməni vandalizminə məruz qalmış Azərbaycanın tarixi-mədəni-dini irsinin taleyi ilə maraqlanmalıdırlar. Məlum məsələdir ki, erməni silahlı qüvvələri tərəfindən ən çox dağıdılan daşınmaz mədəni irs nümunələri İslam dini abidələri – məscidlər, türbələr və digər inanc yerləri olub. Ermənilər məscidlərin içərisində ev heyvanları saxlamaqla azərbaycanlılara qarşı öz nifrətlərini ortaya qoyublar. Bizim mədəni irsimizə, abidə və məscidlərimizə bu cür barbarcasına münasibət əslində bütövlükdə dünya mədəniyyətinə qarşı barbar münasibətdir. Bəli, erməni faşizmi təkcə bölgəmizə yox, həm də dünya mədəniyyətinə qarşı təhdid kimi dəyərləndirilə bilər. Bu isə əlbəttə ki, dünya birliyinin erməni faşizminin dağıdıcı nəticələrinə ədalətli yanaşmasından asılıdır.

Dünya mediası erməni işğalının ağır nəticələrini gəlib əyani surətdə görməli və göstərməlidir. Azərbaycan öz torpaqlarını azad edəndən sonra işğalçı Ermənistanın törətdiyi çoxsaylı vəhşiliklər aşkarlanıb, üzə çıxıb. Həmin ərazilərdə Azərbaycana məxsus mədəni-tarixi abidələrinin hamısı dağıdılıb, mülki binalar, bağ-bağçalar, meşələr və başqa təbii gözəllikləri məhv edilib. Salamat bir şey qalmayıb. Hansı tarixi-memarlıq abidələrini dağıda bilməyiblərsə, onları təhrif edib, "erməniləşdirməyə" çalışıblar.

Həmçinin, beynəlxalq hüquqa zidd olaraq Ermənistan işğal zamanı Azərbaycan ərazilərindən qarət etdiyi daşınan tarix və mədəniyyət abidələrini mənimsəyərək onların bir qismini dünyanın müxtəlif ölkələrində satışa çıxarıb, bir qismini nüfuzlu şəxslərə hədiyyə edib. Bir qismi isə hazırda Ermənistanın paytaxtında müxtəlif muzeylərdə saxlanılır, sərgilərdə nümayiş etdirilir.

1993-cü ildə Laçın tarix və diyarşunaslıq muzeyindən aparılmış gümüş əl çantası Londonda auksionda 80 min ABŞ dollarına satılıb. 1998-ci ildə bir yazılı daş nümunəsi erməni etnoqraflar tərəfindən İrəvan şəhərinə aparılaraq Matenadaran qədim əlyazmalar muzeyinə təhvil verilib. 1993-2016-cı illər ərzində ABŞ, Almaniya, Fransa, İngiltərə, Səudiyyə Ərəbistanı və digər ölkələrdə erməni brendi altında Azərbaycandan qarət edilib aparılan xalçalar satışa çıxarılıb.

İşğala qədər Cəbrayıl rayonunda 5 tarixi məscid olub. Həmin məscidlər Daşkəsən, Süleymanlı, Məzrə, Çələbilər və Papı kəndlərində yerləşirdi. İndi həmin məscidlərdən Papı və Süleymanlı kəndlərindəki məscidlərin yalnız qalıqları qalıb. Digər rayon və kəndlərimizdəki məscid, türbə və ziyarətgahlar ya dağıdılıb, ya da tamamilə baxımsız vəziyyətdədir.

Füzuli rayonunun Merdinli kəndi erməni vəhşiliyinin qurbanı olub. Erməni vandalları 27 il ərzində kəndi talayıb, yer üzündən siliblər. Bütün evlər, sosial obyektlər dağıdılıb, təsərrüfatlar məhv edilib. Düşmən kənddəki məsciddən mal-qara tövləsi kimi istifadə etməklə, azərbaycanlılara qarşı öz nifrətlərini nümayiş etdirib. Kənd qəbiristanlığı da erməni vandalizminə məruz qalıb - məzarlar dağıdılıb, məzar daşları uçurulub. Ermənilər qəbiristanlıqlarda uyuyan insanlarımızın sümüklərini çıxarıb təhqir ediblər.

Həmçinin, XIX əsrə aid Ağdam məscidi də işğalçılar tərəfindən dağıdılıb talan edilməklə yanaşı, donuz və mal-qara saxlanılması üçün tövlə kimi istifadə edilib və təhqir obyektinə çevrilib.

Ümumiyyətlə, rəsmi məlumata görə, işğal altındakı Azərbaycan torpaqlarında təsbit olunan tarixi-dini abidələrin sayı 403-dür. Onlardan 67-si məscid, 144-ü məbəd, 192-si ziyarətgahdır. Dağlıq Qarabağ və ətraf rayonların ərazilərində rəsmi fəaliyyət göstərmiş 67 müsəlman məscidinin 63-ü tamamilə, 4-ü isə qismən dağıdılaraq yararsız hala salınıb. Şuşada 13, Ağdamda 5, Füzulidə 16, Zəngilanda 12, Cəbrayılda 5, Qubadlıda 8, Laçında 8 məscid uçurulub, yararsız hala salınıb. Habelə 7 min memarlıq abidəsi baxımsızlıqdan uçmaq təhlükəsi qarşısında qalıb, 71 türbə, 500 qəbiristanlıq dağıdılıb.

Xocavənd rayonundakı Amaras məbədi, Şuşa şəhərindəki Saatlı məscidi, Kəlbəcər rayonundakı Gəncəsər məbədi, Laçın rayonundakı Ağoğlan məbədi və Soltan Əhməd sarayı qeyri-qanuni təmir edilərək formaları dəyişdirilib, divar yazıları silinib. Eyni zamanda 1161 arxeoloji abidə üzərində qeyri-qanuni qazıntılar aparılıb.

Eləcə də, mənim doğulduğum Qubadlı rayonunda 8 məscid tamamilə bərbad vəziyyətə salınıb. O cümlədən Qubadlı rayonunun Məmər kəndindəki XVIII əsrə aid məscid də olduqca acınacaqlı vəziyyətdədir. Bədnam ermənilər bu dini-mədəniyyət abidəsindən də Zəngilan rayonundakı məscid kimi donuz tövləsi olaraq istifadə ediblər. “National Geografic” jurnalının tanınmış fotojurnalisti Rza Diqqətinin (Reza Deghati) Məmər kəndindəki məsciddən çəkdiyi fotolar ermənilərin "mədəni donuz"luğunu bütün dünyaya göstərdi. Ötən ay Azərbaycandakı diplomatik korpusun nümayəndələri də işğaldan azad edilmiş ərazilərə səfər çərçivəsində Qubadlı şəhərində olarkən, erməni vandalizminin ağır fəsadlarını öz gözlərilə görüblər.

Bu yaxınlarda Qubadlı şəhərinə, o cümlədən Qubadlı rayonunun Xanlıq kəndinə səfər edən Azərbaycan Respublikasının Prezidenti İlham Əliyev də orda gördüyü erməni vandalizminin hüdudsuzluğundan dəhşətə gəlmişdi. Cənab Prezident həmin gün Qubadlının acı durumunu bütün dünyaya göstərdi: “Baxın, Qubadlı şəhərini nə günə qoyub düşmən. Bütün binalar dağıdılıb. Ancaq özləri üçün hərbi hissə tikiblər. Görün nə gündədir Qubadlı şəhəri. Nə günə qoyub düşmən bizim şəhərimizi. Bizim torpaqlarımızda xaricdə yaşayan erməniləri gətirib, məskunlaşdırıblar. Xanlıq qəsəbəsində azərbaycanlıların evlərini söküb, ondan sonra ermənilər üçün evlər tikiblər".

Prezidentimiz Qubadlıda törədilmiş erməni vəhşiliklərini bütün dünyaya göstərərkən, məgər bir əcnəbi lider, bir beynəlxalq təşkilat cınqırını çıxarıb "mədəni" ermənilərin bu qeyri-mədəni, anti-insani əməllərini pislədimi? Xeyr, heç kim səsini çıxarmadı. Hamı bu cür tükürpərdici, vandallar sayağı faktları görməzdən gəlir. Amma bu faktların sayı-hesabı yoxdur.

30 illik işğal dönəmində Qarabağda elə bir kəndimiz, qəsəbəmiz, şəhərimiz yoxdur ki, ora erməni vandalizminin dağıdıcılığına məruz qalmasın. İndi biz onların hamısını burda bircə-bircə qeyd etmək istəmirik. Hələ biz Ermənistanın özündə, o cümlədən Zəngəzurda dağıdılan, məhv edilən çoxsaylı tarixi abidələrimiz, qalalarımız, məscidlərimiz, qəbristanlıqlarımız haqda isə ümumiyyətlə, heç danışmırıq.

Əslində bütün bu vandalizm hərəkətləri Ermənistan dövlətinin və bir çox sıravi ermənilərin digər dinlərə münasibətini, onların həqiqi simasını əks etdirir. Qeyd etdiyimiz və etmədiyimiz faktlar bir daha Ermənistan dövlətini idarə edənlərin hansı mənəviyyata sahib olduğunu göstərir. Bütün dinlərdə məscid, kilsə və sinaqoq Allahın evidir, onlara xələl gətirmək və sökmək günah sayılır. Ancaq erməni işğalçılarına isə günah anlayışı tamamilə yaddır. Vəhşiləşmiş işğalçılar nəyin günah, nəyin normal olduğunu ayırd etməyiblər.

Biz beynəlxalq təşkilatları, dünya KİV-lərini Azərbaycana və Ermənistana münasibətdə "ikili standartlar"dan əl çəkməyə çağırırıq. Biz dünya liderlərini və xalqlarını Ermənistan dövlətinin işğal dönəmində Azərbaycanın tarixi və mədəni irsinə qarşı rəsmən "səlib yürüşü" təşkil etməsini pisləməyə səsləyirik. Erməni vandalizmi dünya birliyi tərəfindən kəskin qınaq obyektinə çevrilməli, hüquqi qiymətini almalıdır. Azərbaycanı "mədəni cinayətlər" törətməkdə ittiham edən medialar və təşkilatlar, öncə erməni vəhşiliklərinə qiymət verməlidirlər. Erməni barbarlığına göz yuman KİV-lərin və təşkilatların tolerantlığın simvoluna çevrilmiş Azərbaycana dil uzatmağa qətiyyən haqqı yoxdur. Onlar bilməlidirlər ki, Azərbaycanın xristian keçmişi də vardır. Azərbaycan tarixinin Qafqaz Albaniyası dönəmi bizim xristianlıq tariximizdir. Odur ki, xristianlıq bizə yad və düşmən deyil. Ermənilərin İslama və məscidlərimizə düşmən gözüylə baxmasından fərqli olaraq biz kilsələrə düşmən yuvaları kimi baxmırıq. Azərbaycan dövləti hər bir kilsəni, məbədi xüsusi qayğıkeşliklə qoruyur, mühafizə edir. Deməli, beynəlxalq təşkilatların və KİV nümayəndələrinin erməni təbliğatına uyub, Azərbaycanı xristianlıq və mədəniyyət düşməni obrazında təqdim etmək cəhdləri də yolverilməzdir.

Mən həm partiya sədri kimi, həm tarixçi-hüquqşünas kimi, həm də ermənilərin işğalçılığı ucbatından 28 il məcburi köçkün həyatı yaşamış bir azərbaycanlı kimi "BBC News" telekanalını da, UNESCO-nu da, digər maraqlı tərəfləri də bu yaxınlarda işğaldan azad edilmiş doğma rayonuma - Qubadlıya dəvət edirəm. Əgər siz özünüzü həqiqətən də vicdanlı, ədalətli media qurumu və əsl mədəniyyət təəssübkeşi hesab edirsinizsə, gəlin Qubadlıdakı erməni vandalizminin izlərinə öz gözlərinizlə şahidlik edin. Bir işğalçı "kilsə"nin taleyi sizi bu qədər narahat edirsə, mənim rayonumda ermənilər tərəfindən dağıdılmış 8 məscidin taleyi də sizləri eyni dərəcədə narahat etməlidir. Mən hesab edirəm ki, məscidlərin dağıdılmasına göz yuman BBC-nin və ya UNESCO-nun, bir "kilsə" üçün haray-şivən salmağa mənəvi ixtiyarı yoxdur. Ədalətsiz xristian təəssübkeşliyiniz həddindən artıq qabarıq görünür, cənablar!

Yeri gəlmişkən, 1954-cü ildə Haaqada qəbul edilmiş “Silahlı münaqişə zamanı mədəni sərvətlərin qorunması haqqında Konvensiya”ya əsasən, işğalçı dövlət mədəni sərvətlərin dağılmasına, talan edilməsinə, qeyri-qanuni mənimsənilməsi hərəkətlərinə yol verməməli, bu sərvətlərə qarşı yönəlmiş düşmənçilik hərəkətlərindən çəkinməlidir. Ermənilər isə bu Konvensiyanı ayaqlarının altına ataraq, 30 il ərzində Qarabağda hər cürə barbarlığa yol veriblər. Siz ermənilərdən bunun hesabını sorun. Talibançıları və İŞİD-çiləri barbarlıqda, vandallıqda ittiham etdiyiniz kimi ermənilərin də vandallığına eyni qiyməti verin. Alman faşistlərinə Nürnberq məhkəməsi qurduğunuz kimi erməni faşistlərinə də Strasburqda və ya Brüsseldə, yadaki elə Haaqanın özündə məhkəmə qurun. İşğalçı və vandal ermənilərə əsla və əsla havadarlıq etməyin. Əlbəttə, işğalçılara, mədəniyyət düşmənlərinə havadarlıq etmək asandır və "qoca Avropa" bunu çox yaxşı bacarır. Lakin bu eyni zamanda əsl rüsvayçılıqdır.

“Human Rights Watch” təşkilatının Azərbaycanın hərbi əsirlərlə Cenevrə Konvensiyalarına uyğun rəftar olunmamasına dair əsassız iddialarına və Avropa Parlamentinin üzvlərinin bununla bağlı birgə sənədinə qarşı

Milli Həmrəylik Partiyasının etiraz Bəyanatı

Avropa Parlamentinin (AP) üzvləri - Avropa İttifaqı-Cənubi Qafqaz ölkələri üzrə Parlament Əməkdaşlıq Komitəsinin AP tərəfdən həmsədri Marina Kalyurand, AP-nin Azərbaycan üzrə daimi məruzəçisi Yelena Zovko və AP-nin Ermənistan üzrə daimi məruzəçisi Andrey Kovaçev tərəfindən verilən Birgə Bəyanatı əsl “absurd teatrı” hesab etmək olar. Eləcə də, “Human Rights Watch” təşkilatının Azərbaycanın guya hərbi əsirlərlə Cenevrə Konvensiyalarına uyğun rəftar olunmaması ilə bağlı iddialarını və açıqladığı hesabatı tamamilə qərəzli və ədalətsiz hesab edirik. Guya Azərbaycanda erməni əsirləri ilə pis rəftar edilməsinə dair “Human Rights Watch” təşkilatının əsassız iddialarını özündə əks etdirən yuxarıda adı çəkilən birgə sənəd birmənalı şəkildə qeyri-obyektivdir və qətiyyən həqiqəti əks etdirmir.

Biz Milli Həmrəylik Partiyası olaraq bu sənədi, bu hesabatı Azərbaycana qarşı sifarişli təşəbbüs və arxasında siyasi motivlərin dayandığı təzyiq vasitəsi kimi qiymətləndiririk. Avropa Parlamentinin məlum üzvlərinin gəlib Azərbaycanda real vəziyyətlə tanış olmaq əvəzinə, “Human Rights Watch” kimi qaşınmayan yerdən qan çıxarmağa adət etmiş təəssübkeş, ermənipərəst bir təşkilatın qərəzli hesabatına istinad edərək birgə bəyanat yaymaları həqiqətən də dərin təəssüf hissi doğurur. Əslində avropalı parlamentarilər Azərbaycana qarşı bu qədər ədalətsiz mövqe sərgiləməyə məcbur deyillər. Amma sözügedən birgə bəyanat onu göstərir ki, AP üzvləri sanki Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyi qarşısında öz üzərlərinə hansısa bir şübhəlik öhdəlik götürüblər.

Belə ki, Ermənistanın azərbaycanlı hərbi əsirlərə qarşı qeyri-insani davranışları barədə indiyə qədər bircə dəfə də olsun səsini çıxarmayan bu strukturların, bu parlamentarilərin Azərbaycanda saxlanılan bütün erməni hərbi əsirlər və mülki şəxslərlə 1949-cu il Cenevrə Konvensiyalarının tələblərinə uyğun rəftar edildiyini, onlara lazımi tibbi yardımın göstərildiyini, Beynəlxalq Qırmızı Xaç Komitəsinin nümayəndələrinin 2020-ci ilin oktyabrından etibarən bütün erməni əsirlərə müntəzəm olaraq baş çəkdiklərini və nəhayət, bütün hərbi əsirlərin 2020-ci il 10 noyabr tarixli Üçtərəfli Bəyanatın müvafiq müddəasına uyğun olaraq Ermənistana qaytarıldığını bildikləri halda, bu cür yalançı “SOS” siqnalı verib, beynəlxalq ictimaiyyəti çaşdırmağa, aldatmağa çalışmaları onların obyektivliyini şübhə altına almağımıza əsas verir. Avropalı siyasətçilərin və hüquq-müdafiə təşkilatlarının nümayiş etdirdiyi bu cür önyarğılı davranışlar bizdə ikrah hissi doğurur və bu hər bir azərbaycanlıda Avropa dəyərlərinə, Avropa demokratiyasına, Avropa ədalətinə qarşı bəslənilən sonuncu ümid və inam hissini də tamamilə öldürür. Biz AP üzvlərinin və “Human Rights Watch” təşkilatının ədalətsiz mövqeyini və “ikili standart”lar taktikasını qətiyyətlə pisləyirik!

Son vaxtlar Azərbaycanın tarixi şəhərində - Xankəndidə oturub tez-tez Azərbaycana qarşı sərsəm çıxışlar edən separatçı erməni generalı Vitali Balasanyanın növbəti dəfə Qarabağla bağlı ağlına və ağzına gələni danışması, hikkəli ifadələr səsləndirməsi gözlənilən idi.

Çünki bu qatil general hələ də Ermənistanın İkinci Qarabağ müharibəsində biabırçı məğlubiyyətə uğramasının şokundan çıxa bilməyib. Odur ki, kor bir inadkarlıqla Qarabağdan əl çəkməyəcəklərini bildirir və "mən, ən azı, Dağlıq Qarabağ Muxtar Vilayətinin əvvəlki sərhədlərinin bərpa olunacağına əminəm. Qarabağ heç vaxt Azərbaycanın bir hissəsi olmayacaq. Azərbaycan Artsaxa bir daha müdaxilə etməyə çalışarsa, adekvat cavab verəcəyik”.

Özünü mövcud olmayan "dqr"in qondarma "təhlükəsizlik katibi" sayan Balasanyan hələ də bir həqiqəti başa düşməyib ki, ondan əvvəl Araik Arutyunyan da, Bako Saakyan da, David Tonoyan da, Nikol Paşinyan da bir vaxtlar təxminən eyni ritorikadan çıxış edir, eyni sərsəm bəyanatları səsləndirirdilər. Bəs o bəyanatların axırı necə oldu? Erməni liderlərinin və hərbçilərinin bu cür kütbeyin lovğalıqları, hədələri nə ilə bitdi? Azərbaycan Prezidentinin məşhur ifadələri ilə desək, hamısı gorbagor oldu, cəhənnəmə getdi. Status məsələsi də gorbagor oldu, "Artsax" deyilən qondarma qurum da cəhənnəmə getdi. Terrorçu və işğalçı Ermənistanın başına dəmir yumruğumuz endirildi.

Lakin Balasanyan da, bu qəbildən olan digər revanşist ermənilər də 44 günlük savaşdakı rüsvayçı məğlubiyyətləri ilə heç cürə barışa bilmədiklərinə görə, indi də sağa-sola bu cür hava atmaqla, şou göstərməklə, sosial şəbəkələrdə "fırtına" yaradıb "layk" toplamaqla psixoloji natamamlıqlarını və travmalarını aradan qaldırmağa çalışırlar. Eybi yox, qoy işlərində olsunlar, bədbəxt günə qoyduqları erməni xalqına növbəti dəfə şou göstərməklərinə davam etsinlər. Onsuz da yaxın gələcəkdə Xankəndidə də, Qarabağın sülhməramlıların nəzarətində olan digər hissələrində də suverenliyimiz mütləq bərpa olunacaq və orada yaşayan mülki ermənilər də tam olaraq bizim yurisdiksiyamız altına keçəcəklər. Bu balasanyanların, araiklərin və digər terorçu, separatçı köpəklərin halına, durumuna da onda baxacayıq.

Əlisahib Hüseynov
Milli Həmrəylik Partiyasının sədri

“Biz təəssüflə qeyd edirik ki, “Human Rights Watch” (HRW) təşkilatının bu yaxınlarda Azərbaycanda saxlanılan erməni müharibə əsirlərinə qarşı pis rəftarın olduğunun iddia edildiyi hesabatı qərəzli yanaşmanı əks etdirir və beynəlxalq ictimaiyyəti çaşdırır”.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bunu Azərbaycan Respublikasının İnsan Hüquqları üzrə Müvəkkili (Ombudsmanı) Səbinə Əliyeva “Human Rights Watch” təşkilatının 19 mart 2021-ci il tarixli hesabatında Ermənistan əsirlərinə qarşı pis rəftara dair iddiaları şərh edərkən deyib.

“Münaqişələr, onların nəticələri, müharibə əsirləri, iddia edilən beynəlxalq humanitar hüququn pozulması və s. kimi həssas mövzulara dair hər hansı bir hesabatda obyektivlik prinsipinə riayət olunmalı və birtərəfli mövqedən yayınmaq üçün yalnız yoxlanılmış faktlardan və əsaslandırılmış arqumentlərdən çıxış edilməlidir. Müstəqil beynəlxalq və yerli insan hüquqları qurumları kimi etibarlı mənbələr tərəfindən təqdim olunan materiallara və faktlara da istinad edilməlidir. Təəssüf ki, HRW hesabatında bu prinsipləri görmürük. Əksinə, yenə də bu baxımdan ikili standartlara, həqiqətin və danılmaz faktların təhrif olunmasına şahid oluruq.

HRW təşkilatından onlara qarşı birbaşa şahidi olduqları pis rəftarla bağlı ətraflı məlumat verə biləcək keçmiş azərbaycanlı müharibə əsirlərini, o cümlədən birgə tutulduqları və ya eyni kameralarda saxlanıldıqları digər müharibə əsirləri barədə də araşdırma etməsini və onlardan müsahibə almasını gözləyirik. Ən azından öz hesabatlarını yaymazdan öncə, HRW Ermənistan əsirliyində saxlanılan Azərbaycanın müharibə əsirləri və girovlarına qarşı rəftar barədə Azərbaycan Ombudsmanının hesabatı ilə tanış ola bilərdi.

Azərbaycan Ombudsmanının hesabatında azad olunmuş əsir və girovlara qarşı rəftar haqqında onların öz ifadələri yer almışdır. Məsələn, Ombudsmanın şəxsən apardığı söhbət zamanı müharibə əsirlərindən biri iti metal çubuqla vurulduğunu, digəri isə elektrik cərəyanı verilməsinə məruz qaldığını, digər biri isə dəfələrlə siqaret alışqanı ilə yandırıldığını söyləmişdir.

Ombudsmanla təkbətək görüş zamanı azad edilən əsirlərdən olan hərbi qulluqçu döyüş əməliyyatları zamanı iriçaplı silahdan atılan atəş nəticəsində sol ayağından və sağ gözündən ağır yaralandığını bildirmişdir (güllə gözünün aşağı hissəsinə girərək ağız boşluğundan çıxmışdır). Həmin gecə damağındakı damarda qanaxma olduğu üçün erməni həkim ağrıkəsici və ya digər anestezik vasitələrdən istifadə etmədən təxminən 3 saat ərzində onun damağına tikişlər qoymuşdur. Bundan əlavə, xəstəxanada tibb bacıları ona alkoqol şprisi vuraraq dediklərini təkrarlamasını tələb ediblər, lakin əsir onların dediyini etmədikdə, daha çox işgəncə və digər pis rəftara məruz qalmaqda davam etmişdir.

Əsirlikdə olan zaman onlara ailə üzvləri və yaxınları ilə ünsiyyət qurmaq üçün heç bir fürsət yaradılmamışdır.

Yuxarıda qeyd olunanlar HRW təşkilatının nəzərinə çatdırmaq istədiyimiz hallardan sadəcə bir neçəsidir. Daha ətraflı məlumatı Azərbaycan Ombudsmanının Ermənistan əsirliyində olan Azərbaycan əsirlərinə qarşı pis rəftara dair son hesabatında tapmaq mümkündür. Erməni əsgərləri tərəfindən Azərbaycan əsirlərinə qarşı işgəncə və pis rəftarın danılmaz faktlarını göstərən videoların keçidləri də hesabatda öz əksini tapmışdır.

Beynəlxalq humanitar hüquq silahlı münaqişə tərəflərindən əsirlərə hər vəziyyətdə insani münasibət göstərməsini tələb edir. Qeyd etmək istərdik ki, HRW üçüncü Cenevrə Konvensiyasının tərəflərini bu Konvensiyanın tələblərinə cavab verməyə çağırarkən qərəzsiz mövqe tutmalıdır.

Eyni zamanda bildirilməlidir ki, Azərbaycan tərəfindən 10 noyabr 2020-ci il tarixli birgə Bəyanata tam riayət edilməklə bütün erməni hərbi əsirlər Ermənistana geri qaytarılmışdır.

Həm birinci, həm də ikinci Qarabağ Müharibəsi zamanı ölkəmizin haqq səsinə, Azərbaycanın mülki əhalisinə qarşı Ermənistan silahlı qüvvələrinin törətiyi müharibə cinayətləri barədə dəfələrlə edilən çağırışlarına aşkar biganəlik nümayiş etdirilmişdir. Qeyd olunanlar və Ermənistanın siyasi və hərbi rəhbərliyinin ölkəmizin beynəlxalq səviyyədə tanınmış ərazilərini 30 ilə yaxın işğal altında saxlayaraq, bir milyon insanı didərgin salaraq, döyüş əməliyyatları zamanı istifadəsi qadağan olunmuş silahlar ilə mülki şəxsləri hədəf alaraq, o cümlədən işğal altında olan ərazilərdə basdırılmış minaların xəritələrini açıqlamaqdan imtina etdərək və Azərbaycan əsirlərinə işgəncə verərək törətdiyi cinayətlərə göz yummaq ədalət anlayışına heç də uyğun deyil.

Ombudsmanın Azərbaycan əsirlərinə qarşı pis rəftarla bağlı məruzəsində Ermənistan tərəfindən girov götürülmüş üç Azərbaycanlı mülki şəxsin məsələsi də əks olunur. Onlardan biri - Həsən Həsənov işgəncələrə məruz qalmış və vəhşicəsinə öldürülmüşdür. Digər ikisi - Dilqəm Əsgərov və Şahbaz Quliyev 6 il ərzində müxtəlif fiziki zorakılığa məruz qalıblar ki, bu barədə dəfələrlə Ombudsman müvafiq beynəlxalq təşkilatlar qarşısında məsələ qaldırıb. Bu şəxslər azad edildikdən sonra Azərbaycan Ombudsmanının onların hər biri ilə görüşü və verdikləri ifadələr haqqında ətraflı məlumat hesabatda yer alıb.

Ermənistan tərəfindən fərqli olaraq, Azərbaycan Ombudsmanı geri qaytarılmadan öncə Ermənistan əsirləri ilə görüşüb və onların saxlanma şəraitlərini araşdırıb. Onların ailə üzvləri və ya qohumları ilə telefon əlaqəsi təmin edilmişdir. Ombudsman onlara öz dillərində olan Avropa İnsan Hüquqları Konvensiyasını təqdim edib və hüquqlarını izah edib. Bununla bağlı Azərbaycan Ombudsmanının sözügedən hesabatında və rəsmi internet səhifəsində daha çox məlumat əldə etmək mümkündür.

Yekun olaraq, HRW təşkilatının qərəzsiz mövqe tutmalı və obyektiv bir araşdırma aparmalı olduğunu düşünürük. HRW və digər əlaqədar təşkilatları nifrətə və insan hüquqlarının daha da pozulmasına səbəb ola biləcək hər hansı bir qərəzli hesabat və ya bəyanat yaymaqdan çəkinməyə çağırırıq”, - ombudsman vurğulayıb.

Elçin Mirzəbəyli

Beynəlxalq hüquq müdafiəsi təşkilatları arasında, xüsusilə də Azərbaycanda və postsosialist məkanında ən çox tanınanı mərkəzi mənzil-qərargahı ABŞ-da yerləşən, dünyanın 70-dən çox ölkəsində təmsilçiliyi olan Human Rayts Votç (Human Rights Watch) təşkilatıdır. İllik büdcəsi onmilyonlarla dollar olan HRV vaxtilə “soyuq müharibə silahı” kimi yaradılsa da, hazırda dünyanın ən böyük geosiyasi təzyiq alətlərindən sayılır.

Human Rayts Votç 1978-ci ildə SSRİ ərazisində Helsinki razılaşmasına əməl edilməsinin monitorinqinin aparılması məqsədilə şəxsi qeyri-kommersiya cəmiyyəti kimi yaradılıb və Helsinki Votç (Helsinki Watch) adını daşıyıb. Qeyd edim ki, Helsinki razılaşması insan hüququ və azadlıqlarına İnsan Hüquqları Haqqında Ümumi Bəyannamənin prinsiplərinə uyğun əməl edilməsini nəzərdə tuturdu.

HRV 80-ci illərdə Şərqi Avropada və SSRİ ərazisində baş verən qarşıdurmalarda, hakimiyyət çevrilişlərində iştirakını gizlətmir. Həmçinin etiraf edir ki, təxminən 20 il ərzində postsosialist məkanına Qərbin diplomatik, iqtisadi və hərbi müdaxiləsini təmin etmək üçün informasiya və təbliğat ruporu funksiyasını yerinə yetirib.

Amma SSRI ərazisində baş verən sıradanbir və fərdi hüquq pozuntuları ətrafında fırtına qoparan HRV, nədənsə, həmin dövrdə sovet qoşunlarının Azərbaycanda həyata keçiridikləri kütləvi qətliama heç bir reaksiya vermədi. 20 Yanvar qırğını ilə bağlı “müdrikcəsinə” susdu...

Azərbaycana münasibətdə HRV-nin qərəzli münasibəti SSRİ-nin süqutundan sonra da davam edib və təsisat Ermənistanla, erməni diaspor təşkilatları ilə sinxron fəaliyyət göstərib. Və beləliklə nə Xocalı soyqırımına, nə də ölkəmizin ərazisində həyata keçirilən digər kütləvi qırğınlara münasibət bildirməyib. Bir milyona yaxın azərbaycanlı məcburi köçkünün 30 ilə yaxın bir zaman kəsiyində pozulan fundamental hüquqları barədə susmaqla yanaşı, işğalçı ölkənin maraqlarını himayə etməklə bu prosesin illərlə davam etməsinə de-fakto dəstək verib.

Əslində, HRV hüquq müdafiə təşkilatı deyil, casus şəbəkəsidir, təmsil etdiyi maraqların müdafiəsi və onların hədəf seçdiyi ölkələrə qarşı təzyiqlərini əsaslandırmaq üçün bəhanə üyüdən “yel dəyirmanı”dır.

Human Rayts Votçun insan hüquq və azadlıqlarına, humanizm prinsiplərinə gerçək münasibətinin nədən ibarət olduğunu aydın şəkildə dərk etmək üçün, qənaətimə görə, təşkilatın rəhbəri Kennet Rotun 2013-cu ildə Qərb ölkələrini “mülki əhalinin qorunması üçün” Suriyanı bombalamağa çağırmasını xatırlamaq yetərlidir.

HRV-nin ən “yaralı” yeri təşkilatın maliyyə mənbələridir. Təşkilat rəhbərləri yeri gəldi-gəlmədi, soruşan oldu-olmadı, maliyyə mənbələrinin “müstəqilliyi” haqqında danışmağı, daha dəqiq desək, yalan uydurmağı sevirlər. Və bu barədə o qədər danışırlar ki, son nəticədə öz yalanlarına hamıdan çox özləri inanırlar.

Xatırıadım ki, sözügedən təşkilatın ən böyük donorlarından biri və birincisi Ermənistana və bu ölkənin hakimiyyətinə xüsusi sevgisi ilə seçilən Soros Fondudur.

2010-cu ildə Corc Soros Human Rayts Votçun “qlobal iştirakının dərinləşməsi və genişlənməsi” məqsədilə bu təşkilata 10 il müddətinə 100 milyon ABŞ dolları ayırıb.

Bu vəsaitlərin haraya və necə xərcləndiyini müəyyənləşdirmək üçün, düşünürəm ki, Corc Sorosun müttəfiqi, NED-in rəhbəri Vaynşteynin məşhur deyimini xatırlatmaq yerinə düşər. Sitat: “Biz indi Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsinin 25 il öncə gizli şəkildə məşğul olduğu işlərlə aşkarda məşğul oluruq”.

Məhz bu səbəbdən həm HRV-nin, nə də onun himayəçilərinin fəaliyyəti dünyanın əksər ölkələrində müsbət qarşılanmır və bu təsisatlara qlobal, təxribatçı cəsus şəbəkəsinin elementləri kimi yanaşılır.

HRV-nin Ermənistana olan münasibəti və Azərbaycana olan qərəzi 44 günlük Vətən müharibəsi dövründə də özünü büruzə verdi. 30 il ərzində öz evlərindən didərgin salınmış yüzminlərlə azərbaycanlının pozulmuş hüquqlarını görməzdən gələn HRV, ənənəsinə uyğun olaraq, işğalçının, müharibə cinayətkarlarının yanında yer aldı. Azərbaycan tərəfinin israrlı dəvəti və təqdim etdiyi təkzibolunmaz faktlar nəticəsində Gəncə və Bərdə şəhərlərinə hücumları öz hesabatına salmaq məcburiyyətində qalsa da, son məqamda öz nadürüstlüyündən vaz keçə bilmədi və heç bir əsas olmadan guya Gəncədə raket zərbəsi endirilən yaşayış məntəqəsinin yaxınlığında hərbi obyektin olduğunu iddia etməklə növbəti dəfə qərəzli mövqeyini ortaya qoydu. Halbuki Gəncəni tanıyan hər kəs çox yaxşı bilir ki, raket zərbəsinin endirildiyi yaşayış məntəqəsinin yaxınlığında heç vaxt hərbi obyekt olmayıb. Bu faktı hadisədən dərhal sonra Gəncədə olan dünyanın nüfuzlu media qurumlarının təmsilçiləri də təsdiqlədilər. Amma maraqlarına uyğun gələndə dəfələrlə istinad etdikləri nüfuzlu, transmilli media qurumlarının təqdim etdiyi faktlar da HRV başbilənlərinin işinə yaramadı və yaramazlıqlarının qarşısını ala bilmıədi.

Həmin dövrdə HRV-nin bəyanatlarından birində diqqət çəkən başqa bir məqam isə mülki əhalinin atəşə tutulmasına münasibətdə sərgilənən münasibət idi. Təşkilatın bəyanatında mülki əhalinin qadağan olunmuş kasset tipli silahlarla atəşə tutulmasının yolverilməzliyi vurğulanırdı. Və bu yanaşmadan belə anlaşılırdı ki, mülki əhali qadağan olunmamış silah növlərindən atəşə tutula bilər.

Qeyd edim ki, “Müharibə dövründə mülki əhalinin müdafiəsi haqqında” 1949-cu il, avqustun 12-də qəbul edilmiş Cenevrə Konvensiyasının tələblərinə əsasən, nəinki mülki əhalinin, hətta döyüş əməliyyatlarında iştirak etməyən silahsız hərbçilərin belə hədəfə alınması qadağan olunur. Bu baxımdan, Ermənistan tərəfi Azərbaycanın mülki əhalisini təkcə kasset tipli silah-sursatdan yox, adi silahlardan da atəşə tutanda Konvensiyanın və təbii ki, beynəlxalq humanitar hüququn norma və prinsiplərini kobud şəkildə pozmuş və müharibə cinayəti törətmiş olur.

Bu insan hüquqlarının müdafiəsi ilə məşğul olduğunu iddia edən bir təşkilatın, sıradanbir hüquqşünasın belə açı təbəssümünə səbəb olan biləcək, ikrah doğuran, simasız yanaşma tərzidir.

İndi isə HRV erməni əsirlərə işgəncə verildiyi iddiası ilə çıxış etməyə başlayıb. Səbəb, şübhəsiz ki, bəllidir. “Sorosun uşaqları”nın Ermənistan daxilindəki mövqelərinin qismən də olsa möhkənləndirməsi üçün Azərbaycana qarşı bu və ya digər müstəvidə təzyiqlərin təşkil edilməsinə ehtiyac var. Eyni yanaşma təşkilatın “hazırladığı” hesabatda yer alan digər məqamlarda da özünü büruzə verir. Ermənistanın azərbaycanlı əsirlərə münasibətdə göstərdiyi qeyri-insani münasibət barədə bircə kəlmə də danışılmır, həm birinci, həm də ikinci Qarabağ müharibələri zamanı hərbi və mülki Azərbaycan vətəndaşlarının pozulmuş hüquqları barədə söz açılmır, onlara qarşı həyata keçirilən işgəncələrin istintaqı Ermənistandan tələb olunmur.

Xatırladım ki, HRV bu günədək heç bir məlumat olmayan, itkin düşmüş 4 min azərbaycanlının taleyi ilə maraqlanmayıb. Onların kütləvi məzarlıqlarda dəfn olunması barədə ən müxtəlif səviyyələrdə səsləndirilən ehtimallara diqqət yetirməyib. Ermənistanın işğalı nəticəsində viran qoyulmuş yaşayış məntəqləri, yüzminlərlə insanın pozulmuş mülkiyyət hüquqları ilə bağlı illərdən bəri susub və yenə də susmaqda davam edir.

Maraqlıdır, görəsən HRV hansı səbəbdən işğaldan azad edilmiş Azərbaycan ərazilərinə öz ekspertlərini göndərmək, erməni vandalizminin dəhşətli mənzərəsi ilə yerindəcə tanış olmaq istəmir?

Bəlkə yenə də həqiqəti etiraf etmək məcburiyyətində qalmaqdan qorxur? Axı işğaldan azad edilmiş ərazilərdə Gəncəyə atlan raketlə bağlı məsələdə olduğu kimi ikibaşlı ifadələr səsləndirmək mümkün olmayacaq. Çünki ərazilər Ermənistanın nəzarətində olub və orada baş verənlərin də bütün məsuliyyəti işğalçı ölkənin üzərinə düşür.

Görəsən hərbi əsirlərin üzərində mövcud olmayan işgəncə izi axtarmaq sevdasına düşən, yaxud düşürülən HRV nə üçün Azərbaycan ərazilərinə toxum kimi səpilmiş minalardan söz açmır? Nə üçün Ermənistandan minalanmış sahələrin xəritələrini ölkəmizə təhvil verməyi tələb etmir? İşğaldan azad edilmiş Azərbaycan əraziləri “mina zəmisi”ni xatırladır. Bəlkə də heç bir müharibədə, hətta İkinci Dünya savaşında belə bu qədər minadan istifadə olunmayıb. Məqsəd nədir? Şübhəsiz ki, daha çox azərbaycanlının ölümünə səbəb olmaq. Amma HRV üçün onminlərlə insanın ölümünə səbəb olacaq və bundan daha çox qadını, körpəni gözüyaşlı qoyacaq bu amansız mina tələləri önəmli deyil, onlar üçün Azərbaycan ərazilərində müharibə cinayətləri törətmiş Vartan, yaxud Petrosun barmaqlarının üzərindəki tikan cızığının “işgəncə izi” kimi təqdim edilməsi daha çox əhəmiyyət daşıyır. Çünki belə olduğu halda, Soros dədələri kisəsinin ağzını daha gen açacaq...

Görəsən erməniləri bu qədər çox sevən HRV-çilər hansı səbəbdən Ermənistan vətəndaşlarının öz ölkələrində pozulan hüquqlarına, onların məcburi şəkildə Azərbaycan ərazilərində keçirilən hərbi əməliyyatlara cəlb edilmələrinə diqqət ayırmırlar?

Niyə? Niyə? Niyə?

Əslində bu sualların cavabları bizim üçün gün kimi aydındır. Əgər belə olmasaydı Qara Bağın “Qordi düyünü”nü kəsib torpaqlarımızı işğaldan azad etməzdik. HRV-lərin “ədaləti”nə güvənib daha 30 ilimizi tarixin arxivinə gömər, qürurumuzun onillərlə aşağılandığını müşahidə edərdik.

HRV-ləri və onlara “musiqi” sifariş verənləri qəzəbləndirən də Azərbaycan Ordusunun Zəfəri, Azərbaycan xalqının, dövlətinin və liderinin misli görünməmiş birliyi, həmrəyliyidir.

Sadiq Qurbanov
Milli Məclisin komitə sədri

Heydər Əliyev : “Yüksək mədəniyyətə malik olan xalq həmişə irəli gedəcək, həmişə yaşayacaq, həmişə inkişaf edəcəkdir. Mədəniyyət bəşəriyyətin topladığı ən yaxşı nümunələrlə xalqları zənginləşdirir”.

Xalqların və millətlərin formalaşmasında, dünya miqyasına çıxmasında mühüm rol oynayan amillərdən biri də mədəniyyətdir. Mədəniyyət insanın öz fəaliyyəti prosesində nail olduğu predmetlər və dəyərlər toplusudur ki, bütün bunlar da nəsildən-nəsilə ötürülərək daha da inkişaf etdirilir. Tarix sübut edib ki, yüksək mədəniyyətə malik xalq müasir aləmin yeni çağırışlarına uyğun hərəkət etməyə və tərəqqi, inkişaf yolunda inamla addımlamağa qadirdir. Ona görə də mədəniyyətin təbliği, inkişaf etdirilməsi, qorunub saxlanılması və gələcək nəsillərə ötürülməsi çox vacibdir.

Mədəniyyət insanın həyat fəaliyyətinin nəticəsi olaraq savad və tərbiyə, yaradıcılıq və mənəvi-əxlaqi kefiyyətlərlə sıx bağlıdır. Eyni zamanda mədəniyyət həyatı dərk etmək baxımından insanların həyat fəaliyyətinın müxtəlifliyini, xalqların tarixi yaddaşını özündə ehtiva edir. Geniş mənada düşünsək, insan mədəniyyət vasitəsi ilə özünün müstəqil fərd, cəmiyyətin üzvü, bütövlülüyün bir parçası olduğunu dərk edir. Mədəniyyət insanın özünü dərk etməsi və şəxsiyyətin mövcudluq üsuludur. Mədəniyyət insan tərəfindən yaradılır və öyrənilir, çünki, o gen yolu ilə keçmir, hər bir nəsil onu yenidən yaradır və gələcək nəsilə ötürür.

Mədəniyyət fenomenini təhlil edən F.Hegel ona "insan tərəfindən yaradılmış ikinci təbiət" adını vermişdir. Mədəniyyət təbiət tərəfindən bizə bəxş edilmiş sərvətdir, insanlar tərəfindən yaradılmış və toplanılmış maddi və mədəni dəyərləri, bizi əhatə edən təbiəti qiymətləndirmək üçün bizə verilmiş şansdır.
Təbiətin hər bir xalqa bəxş etdiyi ən qiymətli miras onun milli-mənəvi dəyərləridir.

İnsanların mənəviyyatı, əxlaqi normaları və baxışları ilə bağlı olan milli-mənəvi dəyərlərin yaradıcısı isə xalqdır. Milli mənəvi dəyərlər hər bir millətin tarix boyu əldə etdyi nailliytləridir. Yeni dünyaya gəlmiş hər hansı br insan hələ beşikdə ikən eşitdiyi laylalar ilə ana dilinin təsiri altında qalır. Buna görədir ki, ən sevdiyimiz dil ana dilimizdir. Ruhumuzu təşkil edən bütün dini-əxlaqi, bədii-estetik duyğularımızı da bu dil vasitəsilə anlamışıq. Əslində ruhumuzun sosial duyğuları dinə, əxlaq və estetikaya, ədəbiyyata aid duyğulardan ibarətdir. İnsan ən səmimi, ən dərin duyğularını ilk tərbiyə zamanı alır. Hər bir normal insan hansı millətin tərbiyəsini alıbsa, ancaq onun idealı uğründa çalışa bilər. Böyük İskəndər “Mənim gerçək atam Filipp deyil, Aristoteldir. Çünki birinci maddiliyimin – maddi quruluşumun, ikinci mənəviyyatımın – mənəvi quruluşumun meydana gəlməsinə səbəb olmuşdur” – deyirdi.

Bu baxımdan mədəniyyətimizin inkişafı mənəvi dəyərlərimizin inkişafından asılıdır. Mənəvi dəyərlər xalqı ruhən yaşadan, ona ideya, istiqamət, stimul verən bir dəyərdir. Bu dəyər hətta içtimai hadisələrə səbəb ola biləcək qüvvəyə malikdir. Mədəniyyətimizin inkişafında siyasi mədəniyyətin də özünə məxsus yeri var. Siyasi mədəniyyət cəmiyyətin tarix boyu qazandığı mənəvi dəyərlərinin siyasi həyatda da davamlı olmasında, davranış normalarına çevrilməsində mühüm amil olmalıdır. Siyasi mədəniyyət bütövlükdə siyasi davranış siyasi biliklərə yiyələnmək, siyasi baxışları qiymətləndirmək, nəhayət, siyasi fəaliyyət mədəniyyətidir.

Siyasi mədəniyyətin subyekti cəmiyyət, siniflər, sosial qruplar, siyasi partiyalar, təsisatlar, şəxslər və s. ola bilər. Siyasi mədəniyyət çox geniş anlayışdır. Bu anlayışa təkcə mühüm siyasi, sosial və digər problemləri həll etmək vərdişləri və bacarıqları deyil, həm də siyasi mübarizə təcrübəsi, məğlubiyyətlər və qələbələr, eyni zamanda xalqın sıx birləşməsi və mütərəqqi dəyişiklikləri həyata keçirmək üçün səmərəli üsullar daxildir. Danılmaz faktdır ki, siyasi mədəniyyətin meydana gəlməsi və inkişafında tərbiyənin böyük rolu vardır.

Tərbiyə işinin təşkili və onun istiqamətindən asılı olaraq siyasi mədəniyyət öz mahiyyətinə görə müxtəlif cür ola bilər. Tərbiyə işi isə ilk növbədə ailədən başlayır və onun miqyası getdikcə genişlənərək məktəblərdə, əmək kollektivlərində, sosial qruplarda, daha geniş miqyas alır və nəhayət dövlət və cəmiyyət səviyyəsinə yüksəlir, tamamlanır. Beləliklə də siyasi tərbiyə bu mərhələlərdən keçərək formalaşır. Hər bir insanın siyasi həyatda iştirakı, onun bu sahədə fəallığı həmin şəxsin siyasi mədəniyyətinin göstəricisidir. Siyasi mədəniyyət cəmiyyətin hər bir üzvünün çox mühüm əlaməti, şəxsiyyətin keyfiyyət göstəricisi olub, onun həyat tərzinin bütün tərəflərini, bütün cəhətlərini əhatə edir.

Son illər ölkəmizdə siyasi mədəniyyətin formalaşması yeni mərhələyə qədəm qoymuşdur ki, bu da öz növbəsində həm ölkəmiz, eləcə də, region üçün böyük müsbət əhəmiyyətli proseslərin başlanğıcıdır. Azərbaycanda siyasi mədəniyyət siyasi sistemin tərkib hissəsi kimi vətəndaş cəmiyyətinin mühüm əlamətlərindən biridir. Bu gün ölkəmizdə siyasi sistem və vətəndaş cəmiyyəti özündə yetkin siyasi mədəniyyəti əks etdirir ki, bu da siyasi mədəniyyətin yeni nümunələrini yaradır.

Təsadüfi deyil ki, cənab İlham Əliyevin ölkədə apargığı düzgün siyasətin və islahatların, o cümlədən yaratdığı yeni siyasi mədəniyyət nəticəsi olaraq Azərbaycanın müxalif siyasi partiyaları ümummilli məsələlərdə ortaq mövqedən çıxış edirlər. Xüsusilə də 44 günlük Vətən müharibəsinin gedişində Azərbaycanın siyasi partiyaları birmənalı olaraq ümummilli mövqedə dayandılar və dövlətin siyasətini müdafiə etdilər, birgə bəyanatla çıxış etdilər. Amma təəssüf ki, bu yeni siyasi mədəniyyətə qoşulmayan, bir neçə marjinal siyasi qruplaşma da var ki, onların fəaliyyəti dövlətə, millətə xidmət ilə deyil, sadəcə şəxsi maraqlar üstündə qurulub.

Öz xalqına, millətinə, dövlətinə xidmət etmək əvəzinə başqalarının maşası olmağa çalışırlar. Düşünürəm hələ də gec deyil, bu günə qədər etdiklərinə görə xalqdan üzr istəyib doğru yola dönə bilərlər. Belə bir deyim var- “ Günahı günahla yumazlar, tövbə edərlər”. Tövbə qapısı isə həmişə açıq olur.

Prezidentin Şuşadan xalqa etdiyi müraciət də, məşhur Cıdır düzündə Novruz tonqalının yandırılması da böyük tarixi hadisədir. Bəli, biz bu iki mühüm hadisəyə böyük anlamda Zaman və Məkan kontekstindən yanaşmalıyıq.

Dövlət başçısının Şuşadan xalqa etdiyi bu müraciəti onun əvvəlki müraciətlərinin, xüsusən də 44 günlük müharibə dönəmində xalqa etdiyi müraciətlərin məntiqi davamı və yekunu idi. Bu müraciət həm mənfur işğalçı qonşumuzun – Ermənistanın hərbi-siyasi rəhbərliyinə, revanşist müxalifətinə, həm də Ermənistanı müdafiə edən beynəlxalq güclərə açıq və net ismarıclarla diqqəti cəlb edir.

İlham Əliyev sözügedən müraciətində Şuşanın tarixən hansı xalqa, hansı ölkəyə məxsusluğu məsələsinə yenə də tarixin öz məntiqindən və həqiqətlərindən çıxış edərək növbəti dəfə aydınlıq gətirdi: "Əgər bu, erməni şəhəri idisə, niyə ermənilər gəlib burada yaşamadılar? Əgər erməni şəhəridirsə, niyə belə bərbad günə qoyublar? Niyə talayıblar Şuşanı, niyə 28 il ərzində bərpa etməyiblər? Çünki ermənilərin tarixi yoxdur burada. Şuşa bizim qədim şəhərimizdir. Erməni təbliğatı, saxta alimlər, fırıldaqçı siyasətçilər, beynəlxalq dairələr nə qədər desələr də xeyri yoxdur, tarix var. Pənahəli xan Şuşanın təməlini qoydu, Şuşanı tikdi, qurdu. Biz isə Şuşanı əsarətdən çıxardıq və xalqımıza qaytardıq, dövlətimizə qaytardıq. Şuşa qədim Azərbaycan şəhəridir, həmişə belə olub”. Azərbaycan Prezidentinin bu cür dəmir məntiqinin, təkzibolunmaz müddəasının qarşılığında erməni tərəfinin ortaya çıxara biləcəyi, qarşıya qoyacağı birdənə də olsun tutarlı əks-arqumenti, mübahisəolunmaz faktı yoxdur. Necə deyərlər, erməni məntiqi Azərbaycan liderinin məntiqinin qarşısında acizdir.

Dövlət başçımız öz müraciətində indiyə qədər düşmən ölkənin KİV-ləri və təbliğat maşını tərəfindən mifləşdirilən, şişirdilən “erməni xeyriyyəçiliyi”nin, erməni yardım fondlarının və xeyriyyə marafonlarının, kampaniyalarının nə işğal dönəmində, nədəki İkinci Qarabağ müharibəsi zamanı Ermənistanı xilas edə bilmədiyini xüsusi olaraq vurğuladı: “Son 28 il ərzində mənfur düşmən nə qədər çalışsa da, Şuşanın Azərbaycan ruhunu, Azərbaycan görkəmini dəyişdirə bilməyib. Bəli, evlər sökülüb, tarixi abidələr sökülüb, məscidlər sökülüb, bir neçə eybəcər bina tikilib. Faktiki olaraq burada heç bir tikinti aparılmamışdır. Ancaq sovet vaxtından qalan o "xruşşovkalarda” məskunlaşmış 2 minə yaxın erməni yaşayırdı, onların da böyük hissəsi hərbçilər idi, onların ailələri idi. Bəs, hanı bunların xeyriyyəçiləri? Deyirdilər ki, xeyriyyəçilər bunu etdilər, onu etdilər, ora pul verdilər, bura pul verdilər. Hər il marafonlar keçirirdilər, on milyonlarla dollar pul yığırdılar. İndi bilinir ki, o pullar keçmiş rəhbərliyin cibinə gedirdi. Mən azad edilmiş torpaqlara dəfələrlə gəlmişəm. Burada olan səfalət bəlkə də dünyanın heç bir yerində yoxdur. Bəs, nə ediblər onlar? Hamısı yalan idi, saxta idi, tarixi necə saxtalaşdırıblar, reallığı da elə saxtalaşdırıblar. Onların şəbəkələri dünyanın müxtəlif paytaxtlarında fəaliyyət göstərir, saxta məlumat ötürür və bu saxta məlumat ətrafında sonra müzakirələr gedir və olmayan şeyləri reallıq kimi qələmə verirdilər”.

Azərbaycan Prezidenti Şuşa müraciətində bu fikirləri səsləndirməklə gecə-gündüz “feyk xəbər” üyüdən, dünya ictimaiyyətini cürbəcür dezinformasiyalarla aldatmağa çalışan məkrli erməni təbliğat maşınını da ifşa etmiş oldu. Ermənilərin tarixi necə saxtalaşdırmaq işində usta olduqlarını qeyd etməklə, Azərbaycan Prezidenti həm də dünya tarixçilərinə SOS siqnalı verdi. Bu siqnalın kökündə “tarixi həqiqətləri erməni saxtakarlardan qoruyun!” çağırışı dayanır.

Yeri gəlmişkən, ABŞ-ın nüfuzlu “Washington Post” qəzetinin Azərbaycan Prezidentinin Novruz bayramını 2020-ci ilin noyabr ayında erməni işğalından azad olunmuş, Azərbaycanın mədəniyyət paytaxtı Şuşa şəhərində qeyd etdiyi haqqında məqalə dərc etməsi və həmin məqalədə İlham Əliyevin bu il Novruz bayramını məhz Şuşada təntənəli tonqal yandırmasını ayrıca vurğulaması da ermənilərə vurulan ağır psixoloji zərbədir. Göründüyü kimi dünya KİV-lərinin erməni arzularının, erməni xülyalarının iflasa uğramasını qabarıq şəkildə vurğulaması həm də Şuşanın Azərbaycana məxsusluğunun təsdiqidir. Dünya mediasının bu hadisəyə xüsusi diqqət göstərməsi əlbəttə ki, erməni siyasi elitasını və erməni cəmiyyətinin revanşist-millətçi-daşnak kəsimini qıcıqlandırmaya bilməz.

Prezidentin 28 illik aradan, ayrılıqdan, həsrətdən sonra ilk Novruz Bayramını məhz Şuşada qeyd etməsinin, tarixi Cıdır düzündə tonqal qalamasının həm də rəmzi mənası, mənəvi-psixoloji izahları, çalarları, yozumları var. Türk dünyasının, müsəlman aləminin mədəni mərkəzlərindən biri sayılan Şuşada bayram tonqalının alovlanması dünya mediasının diqqətini çəkdiyi qədər, şovinist və terrorçu erməni toplumunun da cızdağını çıxarır. İşğalçılar bu tonqalın alovunun yandırıcı istisini bilavasitə öz canlarında hiss etdilər. Bu tonqal onları həm məyus etdi, həm də dərin narahatlıq hissi keçirmələrinə səbəb oldu. Başqa sözlə desək, bu tonqal ermənilərin canını, ruhunu yandırdı və onların yeni işğalçılıq planlarının üzərindən birdəfəlik xət çəkdi. Cıdır düzündə qalanan tonqal “Böyük Ermənistan” nağılını da yandırıb külə döndərdi. Bu hadisə erməni miflərinə, uydurmalarına son nöqtəni qoydu. Erməni tarixinin miflər dövrü bitdi. Artıq bundan sonra saxtakar qonşularımız tarixi saxtalaşdıra bilməyəcəklər. Odur ki, indi Ermənistan cəmiyyəti 44 günlük müharibənin nəticələri ilə barışmalı və öz tarixinin yeni səhifəsini açmalıdır. Artıq hər bir erməni başa düşməlidir ki, “Artsax” mifi həmişəlik bitdi. Bundan sonra Şuşada həmişə azərbaycanlı ruhu hakim olacaq, Cıdır düzündə Novruz tonqalı alovlanacaq!

Əlisahib Hüseynov
Milli Həmrəylik Partiyasının sədri

Uzun illər, onilliklər ərzində erməni cəmiyyətinin təhsil səviyyəsi durmadan azalıb. Hazırda ermənilər ən kiçik mənəvi norma və ya dəyərləri olmayan savadsız və qəddar cəmiyyətə çevrilib.

Axar.az xəbər verir ki, bu sözləri erməni siyasi şərhçi Avetis Arutyunyan yazıb.

“Ermənistanın problemlərinin dərin səbəbləri var və əlbəttə ki, bu problemlər mövcud hakimiyyət və ya Nikol Paşinyan ilə məhdudlaşmır. Sonuncusu sadəcə olaraq erməni reallığında konsentrasiya edilmiş keçmiş problemlərin daşıyıcısıdır. Nikolun ən əsas səhvi hakimiyyətdən yapışmasıdır. Bu, uzun müddətdir baş qaldıran problemləri daha da dərinləşdirir.

Cəmiyyətimizin minimum təhsil səviyyəsində biz yaxşı, inkişaf etmiş, səmərəli, çiçəklənən dövlətə malik olmaq istəyirik. Belə olmur”, - deyə erməni ekspert bildirib.

Onun sözlərinə görə, Ermənistan kimi deqradasiyaya uğramış siyasi sistemi olan cəmiyyətdə normal dövlət ola bilməz, bu, cəfəngiyatdır:

“Məhz bu səbəbdən Ermənistanın, hakimiyyətdə kimin olmasından asılı olmayaraq, uzunmüddətli inkişaf perspektivi olmayacaq. Biz yenidən müharibə istəyi ilə baş qaldırsaq, bizi yox edəcəklər. Çünki bizim cəmiyyət məhz buna da laiqdir”.