Sadiq QURBANOV
Milli Məclisin Təbii ehtiyatlar, energetika və ekologiya komitəsinin sədri

Dünyaya özünü məzlum xalq kimi təqdim edən ermənilərin Azərbaycan türklərinə qarşı bir əsrdə bir neçə dəfə törətdikləri soyqırım cinayətləri ağlasığmaz vəhşiliklərlə müşayiət olunmuşdur. Bu cinayətlər içərisində miqyasına və nəticələrinə görə ən dəhşətlilərindən biri Xocalıda dinc və günahsiz insanların kütləvi qətli olmuşdur.

Xocalı soyqırımı nəticəsində rəsmi məlumatlara görə 613 nəfər xüsusi amansızlıq və vəhşiliklə qətlə yetirilib. Soyqırıma məruz qalmış şəxslər aşağıdakı kimi qruplaşdırılmışdır:

- 106 nəfər qadın;

- 70 nəfər ahıl;

- 63 nəfər azyaşlı uşaq;

- 1000 nəfər - aldığı güllə yarasından əlil olmuş müxtəlif yaşlı dinc sakin;

- 8 ailə tamamilə məhv edilib;

- 25 nəfər - hər iki valideynini itirmiş uşaqlar;

- 130 nəfər - valideynlərdən birini itirmiş uşaqlar;

- 1275 nəfər - girov götürülən şəxslər.

Ən dəhşətlisi odur ki, bu amansızlığın, vəhşiliyin təşkilatçıları erməni xalqının liderləri sırasında olanlardır və onlar bununla fəxr etdiklərini dilə gətirirlər. Onlardan biri Ermənistanın keçmiş prezidenti, hazırki müxalifət liderlərindən olan Serj Sarkisyandır. O, soyqırım törətməsini nəinki danır, hətta bu cinayəti törətməklə fəxr edir.

İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Beynəlxalq hümanitar hüququn xüsusi bir sahəsi kimi müharibə qanunlarının təsbit olunması və müharibə zamanı mülki əhalinin təhlükəsizliyi ilə bağlı “Cenevrə Konvensiyaları və əlavə Protokollar” qəbul edildi. Sivil dünyanın məqsədi müharibə zamanı mülki əhalini qorumaq idi. Dünyanın əksər ölkələri bu Konvensiyaya qoşuldu. Beynəlxalq hüququn hamılıqla qəbul edilən prinsiplərinə görə, müharibə zamanı mülki əhalinin təhlükəsizliyi bütün dünya tərəfindən birmənalı qəbul edildi. Lakin insanlıq düşməni olan erməni faşizmi sözdə buna tərəfdar çıxsa da, əməldə tamamilə başqa mövqe sərgilədi. Xocalı soyqırımı zamanı mülki əhalinin öldürülməsinə britaniyalı jurnalist Tomas de Vaalın "Xocalı soyqırımı haqqında nə düşünürsünüz" sualına Sarkisyan belə cavab verib: “Xocalıya qədər Azərbaycan tərəfi elə bilirdi ki, bizimlə zarafat eləmək olar. Onlar elə düşünürdülər ki, ermənilər mülki əhaliyə qarşı əl qaldıracaq insanlar deyil. Biz bu anlayışa (stereotipə) son qoyduq. Baş verən hadisə də bu idi”. Bəli, soyqırımı törədən bu xəstə zehniyyətdən bundan artıq nə isə gözləmək düz olmazdı. Bu zehniyyət 44 günlük cəzalandırma əməliyyatından sonra dəyişibmi? Əlbəttə, buna inanmaq sadəlövlük olardı. Soyqırım zehniyyəti hazırda N.Paşinyanın biabırçı məğlubiyyətindən ruhlanaraq, yenidən hakimiyyətə qayıtmaq istəyir.

Daha bir erməni ideoloqu, yazıçı-şair Zori Balayan "Ruhumuzun dirçəlişi" adlı kitabında 1992-ci ilin 26 fevralında Xocalıda törətdikləri soyqırım haqqında yazır: "Biz Xaçaturla Xocalıda ələ keçirdiyimiz evə girərkən əsgərlərimiz 13 yaşlı bir türk uşağını pəncərəyə mismarlamışdılar. Türk uşağı çox səs-küy salmasın deyə, Xaçatur uşağın anasının kəsilmiş döşünü onun ağzına soxdu. Daha sonra 13 yaşındakı türkün başından, sinəsindən və qarnından dərisini soydum. Saata baxdım, türk uşağı 7 dəqiqə sonra qan itirərək dünyasını dəyişdi. Ruhum sevincdən qürurlandı. Xaçatur daha sonra ölmüş türk uşağının cəsədini hissə-hissə doğradı və bu türklə eyni kökdən olan itlərə atdı. Axşam eyni şeyi daha 3 türk uşağına etdik. Mən bir erməni kimi öz vəzifəmi yerinə yetirdim. Bilirdim ki, hər bir erməni hərəkətlərimizlə fəxr duyacaq".

Sitatın sonuna diqqət edin, "bilirdim ki, hər bir erməni hərəkətlərimizlə fəxr duyacaq"...

Azərbaycan dövlətinin dünyada Xocalı soyqırımının tanıdılması ilə bağlı irəli sürdüyü konsepsiya özünü doğrultmaqdadır. Heydər Əliyev Fondunun Birinici vitse-prezidenti Leyla Əliyevanın dünyada apardığı “Xocalıya ədalət” strategiyası da uğurla davam olunmalı və bütün dünya bu insanlıq suçunun günahkarlarını lənətləməlidir. Xocalı soyqırımının baş verməsindən ötən otuz ilə yaxın vaxt ərzində, biz, ilk dəfə bu faciəni qalib xalq kimi anırıq. Xocalının qisası artıq alınıb! Bu, Azərbaycan xalqının, onun Ali Baş Komandanı İlham Əliyevin uğurudur. Cənab Prezidentin təbirincə desək, biz bu qələbəni şəhidlərimizə borcluyuq! Lakin unutmayaq ki, Ermənistanda soyqırım düşüncəsi ilə böyüdülən bir erməni gəncliyi var və onlar bizim gələcək nəsillərimiz üçün təhlükədir. "Biz ordumuzu bundan sonra da gücləndirəcəyik. Yeni kontraktlar imzalanıb, ən müasir silahlar alınır, artıq onlar gətirilir. Dünyada hansı müasir silah varsa, onlar da artıq kontraktlanıb və Azərbaycana gətiriləcək. Müharibə, eyni zamanda, ordunun gələcək təkmilləşdirilməsi məsələlərini də üzə çıxarıb. Aparılacaq islahatlar daha da çevik, daha da döyüşkən və döyüş qabiliyyəti yüksək olan ordunun yaranmasına gətirib çıxaracaqdır", - Prezident İlham Əliyevin dünən dilə gətirdiyi bu sözlər, erməni faşizminin bir daha dirçəlməsinə imkan verilməyəcəyinə əminliyimizdir.

Biz güclü olmalıyıq, düşmənimiz dəmir yumruğu daim hiss etməlidir. Yalnız bu halda əbədi qələbəmizi təmin etmiş olacağıq!

Biz xatırlayırıq! Xocalı soyqırımının günahsız qurbanlarına ədalət tələb edirik! Ədalət barışığın vacib bir hissəsidir.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bunu Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi Hikmət Hacıyev Tvitterdə yazıb.

"Xocalı soyqırımını törədənlər irqçilik, ayrı-seçkilik, etnik nifrət ideologiyasına əsaslanan Ermənistanda qəhrəman olaraq qiymətləndirilirlər",- o qeyd edib.

“Ermənistan Silahlı Qüvvələri siyasətə qarışmamalıdır”.

Avrasiya.net “RİA Novosti”yə isitnadən xəbər verir ki, bu barədə ABŞ Dövlət Departamentinin sözçüsü Ned Prays brifinq zamanı bildirib.

Dövlət Departamenti Ermənistandakı bütün tərəfləri şiddətin artmasının qarşısını almağa çağırıb:

“Biz Ermənistandakı son hadisələrdən xəbərdarıq, vəziyyəti çox yaxından izləyirik. Bütün tərəfləri təmkinli olmağa, hər hansı bir gərginlik və zorakılıqdan qaçmağa çağırırıq. Bütün tərəflərə əsas demokratik prinsipləri xatırladıraq bildiririk ki, silahlı qüvvələr daxili siyasətə qarışmamalıdır”.

Prays qeyd edib ki, Dövlət Departamenti siyasi liderləri qanunun aliliyi prinsiplərinə əməl edərək fikir müxtəlifliyini sülh yolu ilə həll etməyə çağırır. O həmçinin, əlavə edib ki, Dövlət Departamenti Ermənistanda çevriliş cəhdinin olub-olmadığı barədə bir nəticəyə gəlməyib.

Antikonstitusion yolla hakimiyyət dəyişikliyi pis nümunədir və pislənilməlidir. Amma ilahi bir ədalət var. Onlar zamanla bizim torpaqları işğal edib, xalqımıza böyük acılar yaşatmaqla Azərbaycanda siyasi böhran yaratmışdılar.

Avrasiya.net Moderator.az-a istinadən xəbər verir ki, bu sözləri Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyasının sədri, millət vəkili Qüdrət Həsənquliyev Ermənistanda baş verənlərlə bağlı şərhində deyib.

“İndi biz torpaqlarımızı işğaldan azad etməklə Ermənistanda siyasi böhran yaratmışıq. Ədalətli müharibə apardığımıza görə Allah bizim köməyimiz oldu, erməni faşitlərinə isə törətdikləri insanlıq əleyhinə qanlı cinayətlərə görə cəzalarını verir. İstəyirlər bir-birlərini qırsınlar. Orda hərbi xuntanın hakimiyyətə gəlməsi bizim maraqlarımıza uyğundur. Çünki Paşinyan Azərbaycana qarşı sərt mövqeyi ilə hərbi canilər olan, eks-prezidentlər Köçəryan və Sarkisyanı geridə qoyub. Həm də Paşinyandan fərqli olaraq hakimiyyətə gələcək hərbi xunta bütün beynəlxalq siyasi və diplomatik dəstəkdən məhrum olacaq. Daha yaxşı olar ki, hərbi çevriliş vətəndaş müharibəsi yolu ilə baş versin. Başqa cür mümkün də deyil, çünki erməni xalqı korrupsiyalaşmış, quldur Qarabağ klanının yenidən hakimiyyətə qayıtmasını istəmir. Erməni siyasi elitası sülh barədə yox, revanş haqqında, torpaqlarımızı ordularını modernləşdirməklə yenidən işğal edəcəklərindən danışırlar. Bizim əsgərlərimizlə vuruşub ölməkdənsə qoy bir-birilərini qırsınlar. Allah bilən məsləhətdir”, - deyə partiya sədri bildirib.

Milli Həmrəylik Partiyasının (MHP) Xocalı soyqırımının 29-cu ildönümü ilə əlaqədar

Bəyanatı

Bu gün tarixin və insanlığın ən dəhşətli faciələrindən biri sayılan Xocalı soyqırımının 29-cu ili tamam olur. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə erməni silahlı birləşmələri 366-cı rus-sovet motoatıcı alayının hərbçilərinin köməyilə Avropanın bir hissəsi olan Azərbaycan ərazisində - Xocalı şəhərində kütləvi qırğın, qanlı soyqırımı törədiblər. Həmin gecə Xocalıda ümumbəşəri dəyərlər, Avropa dəyərləri, insan hüquqları kobudcasına tapdalanıb, ayaqlar altına atılıb.

Diqqət edin, Xocalı şəhərinin sakinləri müharibə iştirakçıları deyildi və bu soyqırımı iki tərəfin hərbi əməliyyatı zamanında hərbçilərə qarşı törədilməyib. Bu vəhşilik məhz dinc insanlara, mülki əhaliyə qarşı törədilib. Xocalılar əvvəlcədən düşünülmüş və planlaşdırılmış etnik təmizləmə aktının nəticəsində qətlə yetirilib. İnsanlarımız xüsusi vəhşiliklə öldürülüb, onların meyitləri təhqirə məruz qalıb, tanınmaz hala salınıb. Bu dəhşətli cinayət Ermənistan Respublikasının o vaxtkı siyasi rəhbərliyi , millətçi ziyalıları, səhra komandirləri, müharibə caniləri tərəfindən təşkil edilib. Xocalının köməksiz, əliyalın dinc sakinlərinin üzərinə ağır hərbi texnika yeridilib. Yandırılan və talan edilən şəhərdən qaçıb xilas olmaq istəyən xocalılara aman verilməyib. Bir çox sakinlər yollarda, meşələrdə pusqu qurularaq ermənilər tərəfindən xüsusi amansızlıqla öldürülüb.

Beləliklə, bu dəhşətli qırğının nəticəsində Xocalı sakinlərindən 613 nəfəri qətlə yetirilib. Onlardan 63-ü uşaq, 106-sı qadın, 70-i qoca olub. 487 nəfər dinc sakin ağır yaralanıb, 1 275 nəfər isə girov götürülüb. Həmin girov götürülən şəxslərdən 150 nəfərin, o cümlədən 68 qadının və 26 uşağın taleyi indiyə qədər hələ də məlum deyil. Erməni canilər bu soyqırımı zamanı sanki insan vəhşiliyinin ən qəddar növlərini sınamaq niyyəti ilə 56 nəfər vətəndaşımızı xüsusi qəddarlıqla öldürüblər. Belə ki, o insanların başlarının dərisi soyulub, müxtəlif əzaları kəsilib, gözləri çıxarılıb. Eləcə də hamilə qadınların qarnı süngü ilə deşilib, döşləri kəsilib. Ümumən bu soyqırımının nəticəsində səkkiz ailə tamamilə məhv edilib, 25 uşaq hər iki valideynini itirib, 130 uşaq isə valideynlərindən birindən məhrum olub.

Bununla da, 30 ilə yaxın dönəmdə Azərbaycana qarşı işğalçı və təcavüzkar mövqe tutan, dinc azərbaycanlılara qarşı etnik təmizləmə və terror siyasəti aparan, 1 milyona yaxın azərbaycanlının doğma torpaqlarından didərgin salınmasına bais olan, Ağdam şəhərini "Qafqazın Xirosiması"na çevirən faşist və vandal Ermənistan dövləti Xocalı faciəsinə imza atmaqla tarixi yaddaşlara həkk olunmuş Katın, Liditsa, Oradur, Holokost, Sonomi, Ruanda, Srebrenitsa kimi dəhşətli faciələrin, soyqırımlarının siyahısını genişləndirmiş oldu. Bəli, bu kütləvi qətliam beynəlxalq hüququn norma və prinsiplərinin, eləcə də təməl insan hüquqlarının kobudcasına pozulmasıdır. Xocalıda mülki əhaliyə qarşı törədilmiş qırğında soyqırım cinayətinin elementlərinin mövcudluğu müəyyən edilib.

Ən pisi isə budur ki, bu soyqırımının törədilməsində əli olan və bunu etiraf edən şəxslərin (o cümlədən Ermənistanın keçmiş prezidentləri Robert Köçəryan, Serj Sarkisyan, qatı millətçi yazıçı Zori Balayan, qatil generallar Seyran Ohanyan, Samvel Babayan, Vitali Balasanyan və b.) heç biri hələ də cinayət məsuliyyətinə cəlb edilməyib, ədalət məhkəməsi qarşısına çıxarılmayıb. Bütün dünyanın gözü qarşısında baş verən bu soyqırımını törədənlərin məsuliyyətə cəlb olunmaması gələcəkdə növbəti kütləvi qırğınlar üçün də münbit zəmin yaradıb. Təcavüzkarlığın cəzalandırılmadığını görən Ermənistan işğal siyasətini davam etdirməyə şirniklənib və torpaqlarımızı tam 30 il ərzində işğal altında saxlayıb. Təcavüzkar cəzasız qalanda isə nəticəsi həmişə ağır olur.

Amma ermənilərin bu təcavüzkarlığı dünya dövlətlərinin, beynəlxalq təşkilatların gözü qarşısında baş verdiyi üçün dünya liderləri dərk etməliydilər ki, Xocalı soyqırımı təkcə Azərbaycan xalqına qarşı deyil, eyni zamanda bütün insanlığa qarşı törədilmiş cinayətdir. Və onlar bilməliydilər ki, bu gün dünyanın bir nöqtəsində (Xocalıda) qan tökən erməni faşizmi sabah isə dünyanın başqa guşələrində və başqa formalarda üzə çıxa, növbəti kütləvi qırğınların törədilməsinə səbəb ola bilər. Lakin təəssüf ki, həmin vaxt dünyanı idarə edənlər liderlər, sülh və əminamanlıq üçün məsuliyyət daşıyan təşkilatlar bu incə həqiqəti başa düşə bilmədilər, yadaki sadəcə başa düşmək istəmədilər. Alman faşizmini cəzalandırmaq üçün Nürnberq məhkəməsini quran dünya ictimaiyyəti erməni faşizminə qarşı yumşaq davrandı, onu cəzasız buraxdı. Ona görə də, soyqırımın törədilməsindən 29 il keçməsinə baxmayaraq beynəlxalq ictimaiyyət tərəfindən bu soyqırımı aktına hələ də lazımi siyasi və hüquqi qiymət verilməyib, cinayəti törətmiş şəxslər hələ də məsuliyyətə cəlb edilməyib.

Məhz bu cəzasızlığın nəticəsidir ki, təcavüzkar Ermənistan 2020-ci ilin iyulunda və sentyabr ayının sonlarında atəşkəsi yenidən pozaraq, Azərbaycan ordusunun mövqelərini və mülki yaşayış məntəqələrini beynəlxalq səviyyədə qadağan olunmuş silahlardan istifadə etməklə atəşə tutdu, 44 gün davam edən İkinci Qarabağ müharibəsinin başlanmasına səbəb oldu, dinc şəhərlərimiz bombalandı. Bunun nəticəsində 12-si uşaq olmaqla, 94 nəfər mülki azərbaycanlı həlak oldu, 50-si uşaq olmaqla, 414 nəfər yaralandı, 3 410-dan çox ev, 120 çoxmənzilli yaşayış binası və çoxlu sayda məktəb, xəstəxana, uşaq bağçası da daxil olmaqla 512 mülki infrastruktur dağıdıldı. Bəli, bütün bunların baiskarı 29-30 ildir cəzasız qalan faşist Ermənistan dövlətidir.

Biz dünyanın erməni faşizminə susqun yanaşmasının, erməni faşistlərinin cəzalandırılması üçün dərhal hərəkətə keçməməsinin səbəblərini heç cürə başa düşə bilmirik. Biz dünya ictimaiyyətinin Xocalı soyqırımına bu cür biganə münasibətini qeyri-adekvat və qəbuledilməz hərəkət kimi qiymətləndiririk. Və bir daha diqqətə çatdırmaq istəyirik ki, məhz sizin bu cür qeyri-adekvat yanaşmanız gələcəkdə oxşar cinayətlərin, növbəti kütləvi qırğınların təkrarlanmasına zəmin yaradır.

Biz sizi təkcə erməni əsgər analarını dinləməklə və həlak olmuş erməni əsgərləri üçün dualar etməklə kifayətlənməməyə çağırırıq. Ədalət birtərəfli ola bilməz. Və yaxud, haqqı qoyub nahaqqı müdafiə etmək də ədalətlilik, obyektivlik sayıla bilməz. Biz sizi bu cür “ikili standartlar”dan əl çəkməyə və nəhayət ki, erməni faşizminə obyektiv qiymət verməyə, o cümlədən erməni faşizminin törətdiyi qətliamlar və vəhşiliklər nəticəsində Birinci Qarabağ müharibəsi zamanı həlak olmuş 25 min, İkinci Qarabağ müharibəsində isə həlak olmuş 6 min insan haqqında fikirləşməyə dəvət edirik.

Onu da mütləq nəzərə alın ki, bu qədər insanın məhvinə səbəb olmuş hər iki müharibə Ermənistan ərazisində deyil, məhz Azərbaycan ərazisində aparılıb. Yəni ki, torpaqları işğala məruz qalan ölkə Ermənistan deyil, Azərbaycan Respublikasıdır. Ermənilər bizim torpaqlarımızı məhz sizin – beynəlxalq ictimaiyyətin, beynəlxalq təşkilatların gözü qarşısında 30 il ərzində işğal altında saxlayıblar.

Biz Milli Həmrəylik Partiyası olaraq sizi sözlə inandırmaq, sizi Azərbaycanın tərəfini tutmağa çağırmaq niyyətində deyilik. Biz sizi sadəcə haqqın tərəfində dayanmağa, obyektiv olmağa, erməni faşizminə, Ermənistanın terrorçu siyasətinə öz vicdanınızın səsinə qulaq asaraq qiymət verməyə çağırırıq.

Biz xüsusən də bir əsrdə iki dünya müharibəsinin ağrı-acısını yaşamış, alman faşizminin törətdiyi müsibətlərə, kütləvi qırğınlara şahidlik etmiş Avropa xalqlarını, Avropa liderlərini erməni faşizminə qarşı susmamağa, Xocalı soyqırımına siyasi qiymət verməyə çağırırıq. Cənablar, heç olmasa, günün birində bu cür dəhşətli cinayətlərin yenidən Avropa qitəsinin bu və ya digər nöqtəsində təkrarlanmaması naminə Xocalıda baş verən vəhşilikləri Soyqırımı kimi tanıyın və cinayətkarların məsuliyyətə cəlb edilməsi üçün cəhd göstərin.

Eləcə də bütün beynəlxalq təşkilatları, böyük dövlətləri Xocalı qətliamını törədən və hətta bu gün də Azərbaycana qarşı revanşist çağırışlar edən Robert Köçəryan, Serj Sarkisyan, Vazgen Manukyan, Zori Balayan kimi müharibə canilərini ədalət məhkəməsi qarşısına çıxarmaq üçün hərəkətə keçməyə çağırırıq. Caniləri vaxtında cəzalandırın ki, cinayətlər təkrarlanmasın, xalqlar və insanlar da əminamanlıq içində yaşasın!

Azərbaycanlılara qarşı xüsusi amansızlıqla hazırlanmış və törədilmiş Xocalı soyqırımı Azərbaycan tarixinə ən dəhşətli və faciəli səhifələrdən biri kimi daxil olmuşdur. 1992-ci il fevralın 25-dən 26-na keçən gecə terrorist erməni qüvvələri tərəfindən Rusiyanın 366-cı motoatıcı alayının iştirakı ilə Xocalı şəhəri işğal edilərək, sakinlərə qarşı amansızcasına soyqırım törədildi.

Xocalıya hücumdan əvvəl, fevralın 25-i axşamdan toplardan və ağır zirehli texnikadan şəhəri şiddətli atəşə tutulmağa başlamışdılar. Nəticədə şəhərdə güclü yanğınlar baş vermiş və fevralın 26-ı səhər saat 5 radələrində şəhər tam alova bürünmüşdür. Belə bir vəziyyətdə, erməni əhatəsində olan şəhərdə qalmış 2500 nəfərə qədər əhali yaxınlıqdakı Ağdam rayonunun mərkəzinə çatmaq ümidi ilə şəhəri tərk etməyə məcbur olmuşdular. Lakin, Xocalı sakinlərinin yaşamaq, düşmənin zülümündən qaçmaq üçün etdikləri bu cəhd baş tutmadı. Şəhəri yandırmış, yerlə yeksan etmiş azğınlaşmış erməni silahlı dəstələri və motoatıcı alayın hərbiçiləri dinc əhaliyə xüsusi amansızlıqla divan tutdular.

Diri-diri dərisi soyulmuş, orqanları çıxarılmış, hamilə qadınların bətnindən körpəsi çıxarılıb qətlə yetirilmiş, qız və gəlinlərin cəsədləri üzərində zorakılıq əlamətləri və digər tükürpədici vəşiliklərə məruz qalmış cəsədlərlə dolu olan Xocalı “o gün” tarixinin ən dəhşətli gününü yaşadı. Bu qırğının nəticəsində 613 nəfər həlak olmuşdur, onlardan: 63-ü uşaq, 106-sı qadın, 70-i qoca digərləri isə kişilər idi. Bu qətlam nəticəsində 8 ailə tamamilə məhv edilmişdir. 25 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq isə valideynlərindən birini itirmişdir. 487 nəfər yaralanmış, onlardan 76-sı uşaq olmuşdur. Qətliamda 1275 nəfər əsir götürülmüşdür, 150 nəfər isə itkin düşmüşdür. 1992-ci ilin pul vahidinə görə qətliamda dövlətin və əhalinin əmlakına 5 milyard rubl dəyərində ziyan vurulmuşdur.

Xocalı soyqırımı haqqında dünyaya səs salmaq, bu amansız qətliamı, erməni vəşiliyinı dünya xalqlarına çatdırmaq üçün dövlət xeyli işlər görmüşdür. Ulu öndər Heydər Əliyev dövlət başçısı olduğu dövürlərdə Xocalı soyqırmının dünyaya çatdırılması üçün bütün gücündən istifadə etmişdir. Ulu öndər faciə ilə əlaqədar dünya ictimaiyyətinə və Azərbaycan xalqına müraciətində qeyd etmişdir: "Bütövlükdə Azərbaycan xalqına qarşı yönəldilmiş Xocalı soyqırımı öz ağlasığmaz qəddarlığı və qeyri-insani cəza üsulları ilə bəşər tarixində bir vəhşilik aktıdır.

Bu soyqırım, eyni zamanda, bütün bəşəriyyətə qarşı tarixi bir cinayətdir. Bu amansız və qəddar soyqırım aktı insanlıq tarixinə ən qorxulu kütləvi terror aktlarından biri kimi daxil oldu". Artıq neçə ildir Heydər Əliyev Fondunun dəstəyi və təşəbbüsü ilə Xocalı soyqırımı qurbanlarının xatirəsini yad etmək və bu vəşiliyi dünyaya çatdırmaq üçün “Xocalıya ədalət!” kampaniyası çərçivəsində də xeyli işlər görülmüşdür. Ölkə Prezidenti Cənab İlham Əliyevin məqsədyönlü xarici siyasəti sayəsində Xocalı həqiqətləri Azərbaycan xalqının başına gətirilən soyqırım daima dünya ictimayyətinin diqqətinə çatdırılır.

Bu qətliam real qiymətin alacağı günə qədər biz əlimizdən gələni edəcəyik. Əsirlər boyu etnik təmizləmə və soyqırım cinayətləri baş vermişdir, lakin, onlardan ən dəhşətlisi məhz Xocalı soyqırımı oldu. Ona görədə bu vəhşilik, cinayət cəzasız qalmamalı, soyqırımının günahkarları, təşkilatçıları və icraçıları layiqli cəzalarına çatmalıdırlar.

ADBTİA-nın prorektoru,
prof. Yusif Babanlı

Həqiqətən İsgəndər raketi ətrafında piyar çoxdur, amma reallıqda bu raket möcüz silah deyil.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bunu “Haqqin.az”a müsahibəsində rusiyalı hərbi ekspert Pavel Felgenhauer Paşinyanın İsgəndərlərlə bağlı son çıxışını şərh edərkən deyib.

“İsgəndərin tətbiq təcrübəsi var, amma böyük deyil. Qafqazdakı müharibələrdə çox sayda Toçka-U raket kompleksi istifadə olunub. Bu, İsgəndər komplekslərinin analoqudur, fərq yalnız raketlərin uçuş məsafəsindədir. Toçka-U-da uçuş məsafəsi 120 kilometrdir. İndi orduda Toçka-U İsgəndərlə əvəz olunub.

Toçka-U aktiv şəkildə II Çeçen Savaşında istifadə edilib. Təxminən 200-300 atəş açılıb.

2008-ci ildə Gürcüstanla müharibədə Toçka-U-dan Rusiya tərəfi kütləvi istifadə edib. Təxminən 60 atəş olub. Bu savaşda həmçinin İsgəndər komplekslərindən də bir və ya iki dəfə atəş açılıb. Bəzən yaxşı hədəfə tuş gəlir və böyük itkilər olur, bəzən isə kompleks tamam faydasız olur. İsgəndərin tətbiqi həlledici nəticələrə gətirib çıxarmır, o, ilk növbədə nüvə döyüş hissəsinin tətbiqi üçün nəzərdə tutulub. Nüvə silahı kimi o effektivdir. Bir-iki raket bəs edir ki, güclü zərər vurasan” – deyə o bildirib.

Felgenhauerin sözlərinə görə, hələ də Ermənistana İsgəndər-M yoxsa İsgəndər-E verildiyinə dair heç bir rəsmi açıqlama yoxdur. Bununla belə bu raketlərin nüvəsiz variantının bəzən uğurlu, bəzən də uğursuz olduğu bildirib. O, Suriyada belə raketlərin döyüşçülərin üzərinə görüntü yaratmaq məqsədiylə buraxıldığını deyib. Hərbi ekspert ermənilərin də son Qarabağ savaşında bu silahdan yararlandığını amma az effektli olduğunu bildirib:

“Rusiyanın bunu eşitməsi xoş deyil. Rəsmi cavab olmayacaq. Ekspertlər deyəcəklər ki, ermənilər rus silahını nüfuzdan salırlar, çünki özləri heç nə edə bilmirlər. Bu və ya digərlər bu mübahisədə haqlıdırlar. Həqiqətən erməni ordusu hazırlıqlı deyildi, onun hədəf təyinatı yox idi, bu raket isə nüvə başlıqsız olanda effektiv deyil. Belə raketləri nüvə başlıqsız istifadə edən zaman kütləvi atəş açmaq lazımdır”.

O, Paşinyanın İsgəndərlə bağlı dediklərinin müəyyən mənada həqiqət olduğunu bildirib:

“Bir daha deyirəm ki, bu silah ilk növbədə nüvə başlıqla istifadə üçün nəzərdə tutulub ki, bu onun bütün çatışmazlıqlarını kompensasiya edir. Silahın 80-ci illərdə hazırlanması həqiqətdir. İstehsala 2000-ci illərində əvvəllərində başlanıb.

Partiya Avropada Mühafizəkarlar və İslahatçılar Partiyasının üzvü və tərəfdaşı olan siyasi təşkilatları öz ölkələrinin parlamentlərinə və hökumətlərinə Xocalı soyqırımının tanınması ilə bağlı müraciət etməyə çağırıb

Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası (BAXCP) Xocalı soyqırımının 29-cu ildönümü ilə əlaqədar Avropada Mühafizəkarlar və İslahatçılar Partiyasının üzvü və tərəfdaşı olan siyasi təşkilatlara müraciət ünvanlayıb. Müraciətdə deyilir: “1992-ci il fevral ayının 25-dən 26-na keçən gecə Azərbaycanın Yuxarı Qarabağ bölgəsində yerləşən Xocalı şəhərində Ermənistan silahlı qüvvələrinin bölmələri, Dağlıq Qarabağdakı erməni terrorçu dəstələri və keçmiş sovet ordusunun Azərbaycanın Xankəndi şəhərində yerləşən 366-cı motoatıcı alayının şəxsi heyəti tərəfindən soyqırım aktı törədilib.

29 il əvvəl törədilmiş Xocalı soyqırımı zamanı mühasirədə olan şəhərin dinc əhalisi üzərinə ağır hərbi texnika yeridilib, yerli əhali, silahsız dinc sakinlər, o cümlədən uşqalar, qadınlar, yaşlı insanlar xüsusi qəddarlıqla qətlə yetiriliblər. Yandırılan, ağır artilleriya atəşi ilə viran qoyulan şəhərdən qaçıb xilas olmaq istəyən insanlara aman verilməyib, Xocalı sakinlərinə yollarda, meşələrdə pusqu qurulurub və heç bir günahı olmayan insanlar xüsusi amansızlıqla öldürülüblər. İnsanlığa qarşı törədilmiş bu dəhşətli cinayət əməli nəticəsində 613 nəfər dinc azərbaycanlı qətlə yetirilib, onlardan 63-ü uşaq, 106-sı qadın, 70-i qoca olub. Eyni zamanda, 487 nəfər dinc sakin ağır yaralanıb, 1275 nəfər girov götürülüb. Girov götürülənlərdən 150 nəfərin, o cümlədən 68 qadının və 26 uşağın taleyi hələ də məlum deyil. Soyqırımı zamanı 56 nəfər xüsusi qəddarlıqla öldürülüb, insanların başlarının dərisi soyulub, müxtəlif əzaları kəsilib, gözləri çıxarılıb, hamilə qadınların qarnı süngü ilə deşik-deşik edilib. Nəticədə 8 ailə tamamilə məhv edilib, 25 uşaq hər iki valideynini, 130 uşaq valideynlərindən birini itirib.

Xocalı faciəsi erməni millətçilərinin və onların havadarlarının Azərbaycan xalqına qarşı yönələn işğal, etnik təmizləmə və soyqırımı siyasətinin ən amansız nümunələrindən biridir. Ermənistanən yürütdüyü bu siyasətin digər təzahürləri özünü 1990-cı illərin əvvəllərində Qazax rayonunun Bağanis Ayrım kəndində, Dağlıq Qarabağda azərbaycanlıların yaşadığı İmarət Qərvənd, Tuğ, Səlakətin, Xocavənd, Kərkicahan, Cəmilli, Meşəli, Axullu, Nəbilər, Həsənabad, Qaybalı, Malıbəyli, Yuxarı və Aşağı Quşçular kəndlərində büruzə verib və bu ərazilərdə azərbaycanlı əhaliyə qarşı ağır müharibə cinayətləri ilə müşaiyət olunan etnik təmizləmə həyata keçirilib. Bundan başqa, Xocavənd rayonunun Qaradağlı, Kəlbəcər rayonunun Ağdaban kəndlərinin işğalı zamanı da çoxsaylı mülki şəxslər, o cümlədən uşaqlar, qadınlar və qocalar işgəncə verilərək xüsusi qəddarlıqla qətlə yetiriliblər.

Bu cinayətlər nəticəsində onlarla mülki şəxs girov götürülüb və itkin düşüb. Qeyd edək ki, Ermənistanın insanlıq əleyhinə törətdiyi bu dəhşətli cinayətlər nəticəsində insan hüquq və azadlıqlarının müdafiəsi sahəsində mövcud olan bütün beynəlxalq sənədlərin, Beynəlxalq Humanitar Hüququn, o cümlədən 1949-cu il Cenevrə Konvensiyalarının, Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında Konvensiyanın, İşgəncələrə və digər qəddar, qeyri-insani, yaxud ləyaqəti alçaldan rəftar və cəza növlərinə qarşı Konvensiyanın, Mülki və siyasi hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktın, İqtisadi, sosial və mədəni hüquqlar haqqında Beynəlxalq Paktın, İrqi ayrı-seçkiliyin bütün formalarının ləğv edilməsi haqqında Konvensiyanın, Uşaq hüquqları haqqında Konvensiyanın və İnsan hüquqlarının və əsas azadlıqlarının müdafiəsi haqqında Avropa Konvensiyasının tələbləri kobud şəkildə pozulub. Xocalıda insanların məhz etnik mənsubiyyətinə görə və məqsədli şəkildə kütləvi məhvi BMT Baş Məclisinin 1946-cı il 11 dekabr tarixli 96 (I) saylı qətnaməsinə və 1948-ci il 9 dekabr tarixli 260 (III) saylı qətnaməsi ilə qəbul olunmuş Soyqırımı cinayətinin qarşısının alınması və cəzalandırılması haqqında Konvensiyanın 2-ci maddəsinə əsasən, soyqırımı cinayəti kimi tövsif edilməlidir.

Xatırladaq ki, Meksika, Pakistan, Çexiya, Peru, Kolumbiya, Panama, Honduras, Sudan, Qvatemala və Cibuti parlamentləri, məhz bu məqamları nəzərə alaraq, Xocalıda törədilmiş kütləvi qırğın soyqırımı aktı tanıyıblar. Rumıniya, Bosniya və Herseqovina, Serbiya, İordaniya, Sloveniya, Şotlandiya və Paraqvay parlamentləri, eləcə də ABŞ-ın 22 ştatının icra və qanunvericilik orqanları Xocalı faciəsini qətliam kimi qiymətləndirərək qətiyyətlə pisləyib, İslam Əməkdaşlıq Təşkilatı Ermənistanı təcavüzkar, Xocalı faciəsini isə soyqırımı kimi tanıyıb. XX əsrin sonlarında bəşəriyyətin gözü qarşısında baş verən Xocalı soyqırımı Azərbaycan xalqı ilə yanaşı büyün insanlığa qarşı törədilmiş dəhşətli cinayətdir. Soyqırımın törədilməsindən 29 il keçməsinə baxmayaraq, təəssüf ki, beynəlxalq birlik Xocalı soyqırımına lazımi siyasi və hüquqi qiymət verməyib, cinayəti törətmiş şəxslər hələ də məsuliyyətə cəlb edilməyiblər.

Xocalı soyqırımının əsas təşəbbüskarları, təşkilatçıları və ən amansız icraçıları olan, törətdikləri bu dəhşətli müharibə cinayətlərindən məmnun olduqlarını dəfələrlə etiraf edən Ermənistanın sabiq prezidentləri, vaxtilə çevriliş və dinc insanların insanların qətlə yetirilməsi yolu ilə hakimiyyətə gələn Robert Köçəryan və Serj Sarqsyan isə bu gün də Ermənistanda hakimiyyətə can atır, Azərbaycan xalqına qarşı soyqırım cinayətlərini davam etdirmək üçün fürsət axtarırlar. Bütöv Azərbaycan Xalq Cəbhəsi Partiyası Xocalı soyqırımı kimi dəhşətli insan faciələrinə yol açan cinayətlərin yenidən təkrarlanmaması, günahsız insanların qətlə yetirilməməsi naminə Avropada Mühafizəkarlar və İslahatçılar Partiyasının üzvü və tərəfdaşı olan bütün siyasi təşkilatları Xocalı qətliamını törətmiş cinayətkarların ədalət mühakiməsi qarşısında cəzalandırılması məqsədilə, onun soyqırımı və insanlıq əleyhinə törədilmiş cinayət aktı kimi tanınması üçün öz ölkələrinin parlamentlərinə və hökumətlərinə müraciət etməyə çağırır".

Ermənilərin azərbaycanlılara məxsus məzarlarla savaşmalarına, qəbirləri talan etmələrinə deyəcək söz tapa bilmirəm. Sanki ölülərdən də intiqam almaq istəyiblər.

Avrasiya.net xəbər verir ki, bunu Azərbaycan Prezidentinin köməkçisi - Prezident Administrasiyasının Xarici siyasət məsələləri şöbəsinin müdiri Hikmət Hacıyev deyib.

“Bu, vandalizmin ən iyrənc formasıdır. Beynəlxalq ictimaiyyət Ermənistanın illərdir tətbiq etdiyi bu vəhşəti görməlidir”, - o bildirib.

Avropa Şurasının (AŞ) Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresinin nümayəndə heyəti fevralın 23-dən 25-dək Azərbaycanın Avropa Yerli Özünüidarə Xartiyasına uyğunluğunu monitorinq edəcək.

Avrasiya.net AŞ-ın mətbuat xidmətinə istinadən xəbər verir ki, iki həmməruzəçi - Bernd Feringer (Almaniya) və Stüart Dikson (Böyük Britaniya) 2012-ci ildə baş tutmuş öncəki monitorinqindən sonra baş verən hadisələrə diqqət ayıracaqlar.

Pandemiya ilə əlaqədar məruzəçilər Konqresdəki Azərbaycan milli nümayəndə heyəti, yerli və regional hakimiyyət orqanlarının milli assosiasiyaları, Milli Məclisin Regional əlaqələr komitəsinin sədri, Konstitusiya Məhkəməsinin sədri və Azərbaycanın insan hüquqları üzrə müvəkkili ilə onlayn görüşəcəklər.

Onlar həmçinin ədliyyə nazirinin müavini, Bələdiyyələrlə İş Mərkəzinin rəhbəri və Bakı şəhər icra hakimiyyətinin və digər yerli hakimiyyət orqanlarının nümayəndələri ilə də görüşəcəklər.

Görüşlərin yekununa əsasən hesabat hazırlanacaq və daha sonra ona Monitorinq Komitəsi tərəfindən baxılacaq.

Azərbaycan Avropa Yerli Özünüidarə Xartiyasını 2002-ci ildə ratifikasiya edib. Xartiyanı təsdiqləyən ölkələrdən onun müddəalarına riayət etmələri tələb olunur. Xartiya Avropada yerli özünüidarəetmənin əsasını təşkil edən minimum hüquqlar toplusunun həyata keçirilməsini tələb edir. Avropa Şurasının Yerli və Regional Hakimiyyətlər Konqresi AŞ-yə üzv 47 dövlətdə bu prinsiplərə riayət edilməsini təmin edir.