Türkiyənin kəşf edilməyən cənnətləri : Tarixi kəndlər

Hər il Türkiyəyə səfər edən turistlərin sayı durmadan artır. Son iki ilin statistikasına görə Türkiyəyə səfər edən turistlərin 30-40 faiz artıb. Dünya turizmçiləri hesab edir ki, hələ də Türkiyədəkəşf edilməyən cənnətə bənzəyən çoxsaylı ərazilər mövcuddur.

Sözsüz Türkiyə təbii gözəllikləri ilə zəngindir. Həm dəTürkiyədə tarixi özündə yaşadan, turistlərin vazkeçilməzistirahət və gəzinti yeri olan kəndlər var. Bu kəndləri adətən birnağıl kəndi də adlandırırlar. Bu yazımızda Türkiyənin əngəzməli və görməli yerləri ilə sizi tanış edəcəyik.

Birgi Köyü – İzmir

Dünya Turizm Təşkilatının “2022-ci ilin ən yaxşı turizmkəndləri” siyahısında yer alan Birgi kəndi İzmirdən 120 kilometruzaqlıqdadır. Əsrlər boyu ən böyük yaşayış məntəqələrindən biriolan Birgi, kənd təsərrüfatı, dəri, ipək istehsalı və toxuculuqkimi müxtəlif iqtisadi fəaliyyətləri ilə tarixi İpək Yolu üzərindəmühüm ticarət mərkəzinə çevrilmişdir. YUNESKO-nun Ümumdünya İrs Siyahısına daxil olan Birgi bu günə qədərözünəməxsus ənənəvi memarlıq fakturasını qoruyub saxlayannadir yaşayış məskənlərindən biridir.

Köşkləri, məscidləri, məqbərələri, mədrəsələri, hamamları, fəvvarələri və bir çox başqa əsəri ilə Şahzadəlik dövründənbaşlamış və günümüzə qədər gəlib çatmış bir çox qeydiyyatdankeçmiş tikililərə malikdir. Şəhərdə ənənəvi memarlıq fakturasınıən yaxşı şəkildə əks etdirən iki bina; Daha çox taxta ornamentlimehrab və minbəri ilə dövrünün ən uğurlu nümunələrindən olanUlu məscidi və taxta işlənməsi ilə diqqət çəkən Çakırağamalikanəsi var.

Boğaziçi Köyü – Muğla

Boğaziçi Köyü Bodrum yarımadasının şimalında, Güllükkörfəzinin cənubunda, dar və dərin körfəzin (Varvil) əmələgətirdiyi kiçik yarımadada təpədə yerləşir. Boğaziçi kəndininmifoloji adı Bargiliyadır. Bargylia sözünün eramızdan əvvəl2000-ci illərdə luvi dilindən və ya eramızdan əvvəl 1000-ci illərdə Karian dilindən gəldiyi, “yüksək yer” mənasını verdiyidüşünülür.

Boğaziçi kəndi Tuzla sulaklığı qış aylarında köçəri quşlara evsahibliyi edir. 380 hektarlıq ərazidə qidalanan quş növləriarasında qutanlar ilk sırada gəlir. Boz ördək, ağcaqayın, ördək, macar ördəyi, ördəyi, qarğıdalı, flaminqo, qaz və su quşlarına da tez-tez rast gəlinən quş növləridir. Gecəsini balıqçılıqla təminedən Boğaziçi kəndi özünəməxsus təbiəti və dənizi ilə Milasınyay turizmi üçün məşhur qəsəbələrindən biridir.

Cumalıkızık Kəndi – Bursa

Osmanlı mülki memarlığının ən möhtəşəm kənd yaşayışməntəqəsini günümüzə daşıyan Cumalıkızık 2014-cü ildəYUNESKO-nun Dünya İrs Siyahısına daxil edilib. “Kızık” Uludağın şimalında sıldırım dağətəyi və dərələr arasında qalmışyerli kəndlərə verilən addır. Cumalıkızık, insanların birlikdəgedib cümə namazı qıldığı kənd olduğu üçün adını Kızıkkəndlərindən almışdır. Tarixi evləri və təbiəti ilə gözəl vaxtkeçirə biləcəyiniz Cumalıkızığa getdiyiniz zaman CumalıkızıkEtnoqrafiya Muzeyi və İncəsənət Evini ziyarət edə, 18, 19 və20-ci əsrlərə aid müxtəlif yerli əşyaları görə bilərsiniz.

Köhnə Doğanbəy kəndi – Aydın

Köhnə Doğanbəy kəndi Aydının Sökə mahalından 30 kilometraralıdadır. Yunanca otaq mənasını verən “Domatia” adı iləqurulan kənd zamanla “Köhnə Doğanbəy” adını almışdır. Dilek(Mykale) dağının ətəyinə söykənən Eski Doğanbəy kəndiQurtuluş Savaşı zamanı əhali mübadiləsi nəticəsindəYunanıstana köçən yunanlardan miras qalmış kənddir. Kənddəkiiqamətgahlar, mağazalar, xəstəxanalar, fəvvarələr kimi tikililərson Osmanlı dövrünün memarlıq xüsusiyyətlərini əks etdirir.Xüsusilə memarlıq teksturası ilə böyük diqqət çəkən kəndin daşevləri, dar küçələri, təbii gözəllikləri görməyə dəyər.

Kayaköy – Muğla

Fəthiyənin 8 kilometr cənubunda yerləşən və qədim zamanlardaKarmylassos kimi tanınan Kayaköyün tarixi filoloji məlumatlaragörə eramızdan əvvəl 3 min illərə gedib çıxır. Kənddəkiyamacdakı tikililərin hamısı Osmanlı İmperiyasının son dövrlərində məskunlaşmış yunanlar tərəfindən tikilmişdir. Türkiyə Cümhuriyyətinin yarandığı illərdə Qərbi Trakyadabölgədə yaşayan yunanların türklərlə mübadilələri nəticəsindəkənd boşaldılmış, tikililərin taxta qapı, pəncərə və üzlüksistemləri təbii amillərin təsirindən dağıdılmışdır. Kənddə hərbirinin sahəsi 50 kvadratmetrdən çox olmayan, mənzərə və işıqbaxımından bir-birinə mane olmayan, aşağı mərtəbələrindəümumiyyətlə zirzəmi olan ikimərtəbəli evlər var. Evləringirişində damdan yağış sularının yığıldığı yeraltı sisternlər var. Ərazidə evlərdən əlavə çoxlu kilsələr, iki böyük kilsə, məktəbbinası və gömrük binası var. İsti yay aylarında belə sərin olankənd tarix və təbiətsevərlərə unudulmaz təcrübələr təqdim edir.

Kuyucak Kəndi – Isparta

Isparta şəhər mərkəzinə 50 kilometr məsafədə olan Kuyucakkəndi Isparta Süleyman Dəmirəl Hava Limanına 25 kilometr, Antalya-İstanbul şossesinə isə 10 kilometr məsafədədir. Kəndyüksək mövqeyi ilə Burdur gölünün mənzərəsindən həzz alınabilən ərazidir. Kuyucak kəndində 5000 dekar sahədə yetişdirilənlavanda Türkiyə istehsalının yüzdə doxsanını təşkil edir. İstehsalçının yaşlandıqdan və ya məhsul yığdıqdan sonraqurudularaq satışa təqdim etdiyi lavanda çiçəkləri fabriklərdəemal edilərək krem, sabun, yağ, odekolon kimi məhsullaraçevrilərək istehlakçılara çatdırılır. Lavanda çiçək açdıqda, bənövşəyi sahələr fotoqrafiya üçün uyğun sahələrdir. Bu müddətərzində kənddə və ətrafda lavanda qoxusunun müşayiəti iləpiyada gəzə, velosiped sürə və ya yerli ləzzətlərdən dada bilərsiniz.

Mustafapaşa kəndi – Nevşehir

image-8 Nevşehirin Ürgüp mahalından 5 kilometr cənubdayerləşən və Antik dövrdə Sinasos adlanan Mustafapaşa tarixievləri ilə füsunkar bir kənddir. Mustafapaşa kəndi 2021-ci ildəDünya Turizm Təşkilatı tərəfindən “Ən yaxşı turizm kəndi” siyahısına daxil edilib. Mustafapaşa kəndinin qərbində İhlaravadisini xatırladan Qomeda vadisi yerləşir. Kəndin yaxınlığındayerləşən Dəmsə bənd gölü şam ağacları ilə örtülmüş istirahətzonasıdır.Kapadokya İncəsənət və Tarix Muzeyi (KörpəMuzeyi), Eleni və Vaslios kilsələri kənddə ziyarət edilə bilənyerlər arasındadır.

Şirince Köyü – İzmir

image-9Şirince, İzmirin Səlcuq rayonundan 8 kilometr aralıda, tarixi memarlığı qorunmuş turistik bir kənddir. Onun ilkin adıolan Kırkıncanın qədim zamanlarda özünü dağlara atan qırxnəfərə verildiyi şayiələri var. Yunan tələffüzündə Kirkice, Kirkence və son olaraq Çirkincə kimi formalar aldı; Cümhuriyyətin ilk illərində o vaxtkı İzmir valisi Kazım Dirikingöstərişi ilə kəndin adı Şirincə olaraq rəsmiləşdirilib. Ötənəsrdən bəri memarlıq fakturasını qoruyub saxlayan Şirince kəndiənənəvi dadlı yeməkləri və orijinal həyatı ilə nostalji yaşayabiləcəyiniz bir kənddir. Kənddəki bəzi yunan evləri hələ dəyataqxana kimi xidmət edir. Üzüm, zeytun, şaftalı, əncir, alma və qoz Şirincənin diqqət çəkən məhsullarındandır. Şirince Kəndi2023-cü ildə Birləşmiş Millətlər Dünya Turizm Təşkilatıtərəfindən “Ən yaxşı turizm kəndi” mükafatına layiq görülüb.

Bu gözəllikləri görmək, tarixlə baş-başa qalmaq üçün mütləq buyerləri ziyarət etmək lazımdır. Hər il yüzminlərlə turistin ziyarətetdiyi bu qədim əsrarəngiz məkanlar türk mədəniyyətinin birparçasıdır.