Nyu York - Bakı - Qüds
2024-cü il martın 12-dən 18-dək Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin XXIV qurultayı çərçivəsində tədbirlər keçiriləcək: martın 12-dən 17-dək Bakıda prezident həftəsi, martın 17-də axşam isə Qüdsdə qurultay.
“Xalq Cəbhəsi” bukhariantimes.org-a istinadən xəbər verir ki, jurnalist Merik Rubinov konqres iştirakçıları ilə görüşüb və tədbirlə bağlı fikirlərini onunla bölüşüblər.
Boris Kandov, ABŞ və Kanada Buxar Yəhudiləri Konqresinin prezidenti:
- ABŞ və Kanadanın Buxara Yəhudiləri Konqresi Azərbaycanla xalq diplomatiyası sahəsində fəal əməkdaşlıq edir və uzun illərdir ki, bununla bağlı mühüm tədbirlər həyata keçirir. Xüsusilə, 2000-ci illərin əvvəllərindən Azərbaycanın ABŞ-dakı fövqəladə və səlahiyyətli səfiri Yaşar Əliyev, eləcə də Azərbaycan Respublikasının BMT yanında Nümayəndəliyinin rəhbəri cənab Aqşin Mehdiyevlə fəal əməkdaşlıq etmişik. Bu illər ərzində Buxara Yəhudiləri Konqresi ABŞ konqresmen və senatorlarına, eləcə də Dövlət Departamentinə Qarabağda işğal olunmuş ərazilərin azad edilməsi uğrunda mübarizə aparan Azərbaycanın mövqeyinə aydınlıq gətirmək üçün bir sıra müraciətlər edib. 2019-cu ildə təşkilatımızın 20 illik yubileyini Vaşinqtonda, Kapitolidə qeyd edərkən Azərbaycanın səfiri Elin Süleymanovu fəxri qonaq kimi dəvət etdik və xüsusilə onun üçün Azərbaycan dilində mahnı ifa edildi. 2021-ci ildə Azərbaycanın ABŞ-dakı səfiri Xəzər İbrahimin iştirak etdiyi Azərbaycanın müstəqilliyinin 30-cu ildönümü şərəfinə Queens şəhərində şənliklər keçirilib. 2012-ci ildə “Dirçəliş” teatrımızda Ü.Hacıbəyovun “Arşın mal alan” musiqili komediyasının quruluşunda köməklik etmişik. Həmin il Rafael Nektalovla birlikdə SSRİ xalq artisti Zeynəb Xanlarova Queens və Bruklin şəhərlərində qastrol səfərində olub. 2020-ci ildə Konqresin İdarə Heyətinin üzvləri Mixail Zavulunov və Rafael Nektalov Azərbaycan Milli Məclisinə deputat seçkilərində müstəqil beynəlxalq müşahidəçi qismində iştirak ediblər. 2024-cü ildə Nektalovla məni ölkədə keçiriləcək prezident seçkilərində beynəlxalq müşahidəçi qismində iştirak etmək üçün Azərbaycana dəvət etdilər. Hazırda Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Komitəsi və Mədəniyyət Nazirliyi ilə xalq diplomatiyası sahəsində bir sıra əməkdaşlıq layihələri üzərində işləyirik. Biz şadıq və fəxr edirik ki, Ümumdünya Buxara Yəhudiləri Konqresinin növbəti qurultayının tədbirləri iki paytaxtda - qonaqpərvərliyi və xalqımıza hörməti ilə məşhur olan gözəl Bakıda və Qüdsdə keçiriləcək.
Leon Nektalov, Buxara Yəhudiləri Mərkəzinin prezidenti:
- Bir neçə ildir ki, biz Buxar Yəhudilərinin Ümumdünya Konqresinin işində iştirak edirik. Bu il özəldir, çünki yəhudilərin 2023-cü il oktyabrın 7-də İsrailin cənubunda faciəli hadisələrlə üzləşdiyi çətin bir vaxtda baş verir. Bizim İsrailə gəlişimiz 200.000 mindən çox Buxar yəhudisinin yaşadığı Yəhudi Dövlətinə dəstək üçün növbəti aksiya olacaq. Sevindirici haldır ki, Prezident həftəsi yəhudi xalqına və İsrailə tolerantlıq və hörmət rəmzi olan Azərbaycanın paytaxtı Bakıda keçiriləcək. Paytaxtda Ümumdünya Konqresinin prezidenti Levi Leviyevin atasının adını daşıyan “Or-Avner” yəhudi məktəbi, həmçinin dağ, gürcü və avropa yəhudilərinin sinaqoqları (XABAD) tam mərkəzində yerləşir. Paytaxtın mərkəzində ölkə qəhrəmanı Albert Aqarunovun abidəsi var. Yəhudi xalqına belə münasibətə görə Prezident İlham Əliyevə minnətdarıq.
Yanik Moşe, “Ohel Joseph və Brukho Toxsur” icma mərkəzinin prezidenti:
- Mən ilk dəfədir ki, Azərbaycanda və İsraildə keçiriləcək Dünya Buxar Yəhudiləri Konqresinin belə mühüm və mötəbər forumun işində iştirak edirəm. 2022-ci ildə Dubayda keçiriləcək 22-ci Konqresdə iştirak etmək niyyətində idim, lakin Nyu Yorkda olmaq zərurətindən ora gələ bilmədim. Anam həkim Mariya Moşeyeva orada idi. Şadam ki, bu il Bakıya gələcəyəm, dünya yəhudi icmasında mənim üçün böyük və səmərəli iş nümunəsi olan Levi Levievlə görüşəcəyəm və onunla bir sıra məsələləri müzakirə edə biləcəyəm. İsrailə gəlincə, bizim, dünyanın bütün Buxara yəhudilərinin bir mövqeyi var - xalqımızın çoxəsrlik, minillik arzusunun simvolu və təcəssümü olan Yəhudi dövlətinə qeyd-şərtsiz dəstək, Siona qayıtmaq. İcmamız İsrail Müdafiə Qüvvələrini dəstəkləmək üçün yüz min dollardan çox vəsait toplayıb. Və bu axın heç vaxt qurumayacaq. Nə qədər ki, İsrail var, biz də varıq!
Maykl Zavulunov, Tacikistan Fondunun prezidenti:
- Həm İsraildə, həm də Rusiyada, Əmirliklərdə keçirilən Ümumdünya Konqresinin demək olar ki, bütün konqreslərinin daimi iştirakçısı kimi qeyd edə bilərəm ki, həyatımızda baş verən bütün çətinliklərə - pandemiyaya, İsraildəki müharibələrə baxmayaraq, Levi Levievin rəhbərliyi altında təşkilatımız inamla irəliləyir və tezliklə Konqresin xalqımızla işləməsinin 25 ili tamam olacaq. Mən yenidən İsraildə, hazırda təhlükə altında olan tarixi vətənimizdə olmaqdan məmnun olacağam. Amma Allah bizimlədir və bütün HƏMAS girovlarını xilas edəcək! 2020-ci ildən Azərbaycanda keçirilən parlament seçkilərində beynəlxalq müşahidəçi qismində iştirak etdiyim vaxtdan indiyədək dəfələrlə olduğum Prezident həftəsinin Bakıda keçirilməsi məni heyran etdi. Mən hamımıza xalqımızın və İsrailin rifahı naminə uğurlu iş və konstruktiv qərarlar arzulayıram.
Rafael Nektalov, “The Bukharian Times” qəzetinin baş redaktoru, Buxar Yəhudiləri Konqresinin koordinatoru:
Mən dəfələrlə bu gözəl ölkədə olmuşam, ölkənin tanınmış rəhbərləri, mədəniyyət və elm xadimləri ilə ünsiyyətdə olmuşam. Mən təkcə Bakıda deyil, Qubada, Şuşada, Şamaxıda da olmuşam. Hazırda isə “Mən Azərbaycanı niyə sevirəm” kitabı üzərində işləyirəm. Sevindirici haldır ki, bu ölkədə antisemitizm yoxdur və hazırda İsraildə, Almaniyada, Avstriyada, ABŞ-da, Kanadada və Avstraliyada yaşayan Azərbaycandan olan bütün insanlar vətənləri haqqında böyük məhəbbət, qürur və ehtiramla danışırlar. Bakıda 20-ci əsrin 70-ci illərinə qədər buxar yəhudilərinin kiçik bir icması var idi. 2021 və 2023-cü illərdə Qarabağın dirçəlişinin simvolu olan Xarı bülbül festivalında fəxri qonaq kimi Şuşada olmuşam. Və bir dəfə Bakıda Azərbaycan Respublikasının Diasporla İş üzrə Komitəsinin sədri Fuad Muradov, komitənin rəsmisi Səlhət Abbasova, mədəniyyət naziri Adil Kərimi, millət vəkili Albert Rafaelov, Bakı dağ yəhudi icması Milix Evdayev ilə səmərəli görüşlər keçirdim, danışıqlar apardım. Ümumdünya Buxar Yəhudiləri Konqresinin prezidentinin Bakıda 24-cü Konqresin keçirilməsinə qərar verməsi bizim üçün vacibdir, hansı ki, atası Avner Zavulunoviç Leviyevin adını daşıyan yəhudi məktəbinin foyesində Azərbaycan prezidentləri - Heydər Əliyev və İlham Əliyevlə birlikdə təsviri asılıb. Yəhudi qəbiristanlıqlarının ərazisində vandalizm aktlarının heç vaxt baş vermədiyi ölkənin Quba şəhərində Qırmızı Qəsəbədə dünyada nadir Dağ Yəhudiləri Muzeyi fəaliyyət göstərir. Əminəm ki, 24-cü Konqres ABŞ, İsrail, Avstriya, Almaniya, Rusiya, Avstraliya və Özbəkistandan olan nümayəndələrimiz, icma liderlərimizin yaddaşında uzun müddət qalacaq. Onların arasında çoxlu iş adamlarının olduğunu nəzərə alsaq, onların bu regionun qabaqcıl və iqtisadi cəhətdən inkişaf etmiş ölkələrindən biri olan Azərbaycanda sevincinin şahidi olmaqdan ikiqat məmnun olaram.
Oleq Ustaev, Filadelfiyanın (Pensilvaniya) Buxara yəhudi icmasının prezidenti:
Yəhudi diasporunun və İsrailin liderlərini bir araya gətirəcək Prezident həftəsinin keçiriləcəyi Azərbaycanda uzun müddətdir ki, olmamışam. Bakı mənim üçün həmişə qədim və zəngin mədəniyyəti, uşaqlıqdan eşitdiyim və sevdiyim musiqisi ilə maraqlı olub. Bunlar Rəşid Beybudov, Müslüm Maqomayev, Zeynəb Xanlarova, Pulad Bülbüloğlu və bir çox başqa müğənnilər və bəstəkarlardır. Mənim üçün vacibdir ki, Azərbaycan və İsrail strateji tərəfdaşdırlar və onların münasibətləri müasir dünyada ölkələrin necə inkişaf və əməkdaşlıq etməli olduğuna bir nümunədir. Martın 17-də biz İsraildə olacağıq ki, bu da yenidən dünya Buxar yəhudiləri ilə Yəhudi dövləti arasında sevgi və həmrəylik hadisəsinə çevriləcək.
İosif Xaimov, Eduard Nektalov Fondunun prezidenti:
Mən həyatımda ilk dəfə Ümumdünya Buxar Yəhudiləri Konqresinin 24-cü Konqresində, eləcə də martın 12-17-də Bakıda keçiriləcək Prezident həftəsində iştirak edəcəyəm. Mənim üçün hər şey maraqlıdır: icma liderləri ilə görüşlər, Konqres prezidenti Levi Levievlə ünsiyyət, hazırda hərbi vəziyyətin hökm sürdüyü İsraildə çoxsaylı qohumlarla görüşlər. Bizim fond bir dəfə Yəhudi Dövlətinə kömək etmək üçün 100.000 dollar toplamışdı. Və biz bundan sonra da ölkəyə dəstək üçün xeyriyyə aksiyalarında iştirak etməyə hazırıq. Mən heç vaxt Bakıda olmamışam. Əminəm ki, bu möhtəşəm şəhərin və bütövlükdə Azərbaycanın pərəstişkarları arasında olacağam. Uşaqlıqdan bu ölkənin gözəl mahnılarına qulaq asaraq böyümüşəm!
Aron Aronov, “İlin adamı”, Buxara Yəhudilərinin İrs Muzeyinin direktoru:
Mən İsraildə, Daşkənddə, Dubayda keçirilən konqreslərin dəfələrlə iştirakçısıyam. Mən Buxara Karvansarasının yerləşdiyi əfsanəvi, möcüzəli Bakıda və açıq səma altında yəhudi muzeyi olan Qırmızı Qəsəbədə olacağımdan məmnunam. Bu barədə mənə Azərbaycan xalqlarının mədəniyyətinin böyük aşiqi və tədqiqatçısı olan Rafael Nektalov daim heyranlıqla danışıb. 2023-cü il oktyabrın 7-də dəhşətli faciəni yaşayan yəhudi xalqını ruhlandırmaq üçün İsrailə səfər etməyi səbirsizliklə gözləyirəm. Buxar yəhudilərinin qəlbində çox əziz olan iki ölkə - İsrailə və Azərbaycana səfər etmək üçün mənə güc verdiyi Uca Allaha təşəkkür edirəm.
