Azərbaycan Parlamentinin 107 illik tarixi: Dövlətçilik yaddaşımızın yenilməz sütunu

Bu gün Azərbaycanın parlament tarixində xüsusi bir günün – ilk milli parlamentimizin yaradılmasının 107-ci ildönümünü qeyd edirik. 1918-ci il dekabrın 7-də Hacı Zeynalabdin Tağıyevin Qız məktəbinin binasında başlanan o böyük yol, əslində, xalqımızın əsrlər boyu arzuladığı azadlıq düşüncəsinin, suverenlik idealının, demokratiya əqidəsinin parlaq təcəssümü idi.
Bu gün, o tarixi anı xatırlayarkən, sadəcə bir qurumun fəaliyyətə başlamasını deyil, nəfəs alan bir dövlətçilik ruhunun yenidən dirçəlişini, milli kimliyimizin dövlət simvoluna çevrilməsini anırıq. Azərbaycan Cümhuriyyəti Parlamenti — xalqın iradəsinin səsi, azadlığımızın hüquqi bünövrəsi, milli və siyasi düşüncəmizin dönüş nöqtəsi idi.

Tolerantlığın, demokratiyanın və milli həmrəyliyin nümunəsi

120 nəfərlik parlamentin formalaşdırılmasında tətbiq edilən sistem – hər 24 min nəfərə bir nümayəndə prinsipi – o dövr üçün təkcə bölgədə deyil, bütün Şərqdə misilsiz idi. Parlament tərkibində azlıq təşkil edən alman, gürcü, polyak və yəhudi icmalarına ayrıca nümayəndə hüququ verilməsi isə Azərbaycanın çoxmillətli həmrəyliyə verdiyi dəyərin açıq ifadəsi idi. Bu, dünya siyasətində o qədər də rast gəlinməyən bir demokratiklik nümunəsi idi.

Milli fikir tariximizin zirvəsində dayanan səs

Parlamentin ilk sədrinin — böyük hüquqşünas, milli hərəkatın öncüsü, Vətən fədaisi Əlimərdan bəy Topçubaşovun — iclasda yekdilliklə seçilməsi, milli birliyin ən parlaq göstəricilərindən biri idi. Onunla birlikdə sədr müavini seçilən Həsən bəy Ağayev və digər ziyalılarımız Cümhuriyyətin qanunvericilik sütununu dəmir iradə, yüksək mədəniyyət və böyük məsuliyyətlə formalaşdırdılar.

Cəmi 16 ay 20 gün fəaliyyət göstərməsinə baxmayaraq, Parlament 145 iclas keçirdi, bunlardan 230-dan çox qanun layihəsini qəbul etdi və dövlət quruculuğunun hər bir sahəsinə nəfəs verdi — ordu quruculuğu, maliyyə sistemi, təhsil, diplomatiya, sosial siyasət, iqtisadiyyat… Qısa bir zaman kəsiyində görülən bu işlər xalqımızın dövlətçilik ənənəsinin necə köklü və güclü olduğunu bir daha sübut etdi.

Süqut edən dövlət, amma süqut etməyən iradə

1920-ci il aprelin 27-si — Azərbaycanın istiqlal tarixi üçün qaranlıq bir səhifə kimi yadda qalsa da, həmin gecə sonuncu parlament iclasında millət vəkillərinin göstərdiyi iradə, səsləndirdikləri son sözlər Azərbaycan xalqının azadlıq əzmini heç vaxt sındırmadı. Dövlət süquta uğradı, amma Parlamentin yaratdığı mənəvi güc, hüquqi ənənə və demokratik irs xalqın yaddaşında yaşayaraq müstəqilliyə gedən yolu işıqlandırdı.
Müstəqilliyin bərpası və yeni mərhələnin başlanğıcı
1991-ci ildə Azərbaycan müstəqilliyini bərpa etdikdən sonra 1995-ci ildə Milli Məclisin formalaşması, dövlətçilik yolumuzda yeni, müasir, daha möhkəm bir mərhələnin başlanğıcı oldu. O gündən bu günə qədər Milli Məclis ölkənin hüquqi sistemini, siyasi sabitliyini, iqtisadi inkişafını və beynəlxalq nüfuzunu formalaşdıran əsas qüvvələrdən biri kimi fəaliyyət göstərir.

Bu gün isə Milli Məclis — Sahibə Qafarovanın sədrliyi altında — Prezident İlham Əliyevin həyata keçirdiyi çoxvektorlu siyasətin hüquqi təminatçısı, diplomatik təşəbbüslərin fəal iştirakçısı, Azərbaycan həqiqətlərinin dünyaya çatdırılmasında mühüm tribuna rolunu oynayır.

Parlamentin tarixi rolu: keçmişin irsi, gələcəyin zəmanəti

Azərbaycan Parlamentinin tarixi yalnız keçmişin səhifəsi deyil. O, bu xalqın iradəsinin, ayağa qalxmaq gücünün, milli həmrəyliyinin və yenilməz dövlətçilik idealının canlı ifadəsidir.
Bu gün 107 illik tarixə baxarkən qürur duyuruq ki:
– Biz parlamenti olan ilk müsəlman Şərqi dövləti olmuşuq;
– Ən çətin dövrlərdə belə demokratiya idealından imtina etməmişik;
– Bu gün müstəqil dövlətimizin qanunverici orqanı öz tarixi missiyasına sadiq qalaraq inkişafda, modernləşmədə və dövlətçilik ənənələrinin möhkəmləndirilməsində böyük rol oynayır.

Parlament — bu xalqın azadlıq manifestidir.
Parlament — dövlətçilik yolumuzun xəritəsidir.
Parlament — millət olaraq kim olduğumuzun ən ali ifadəsidir.

107 il əvvəl atılan addım bu gün müstəqil, güclü və qalib Azərbaycanın üzərində yüksələn möhtəşəm bir sütuna çevrilib.
Tariximizə, dövlətçiliyimizə, azadlıq iradəmizə eşq olsun!

Fəzail İbrahimli
Milli Məclisin deputatı