34 il əvvəl Azərbaycandan gələn məktuba cavab...

İzzət Sarı

-Bir atanın iki oğlu...
Türk tarixi ilə bağlı araşdırmalarım hələ orta məktəbdə oxuyanda başlamışdı...
Kastamonuda o illərdə çox sevdiyim bir jurnalist dostum var idi- rəhmətlik Ərdoğan Alp.
1980-ci ilin dekabrında satışda olmayan Kaşqarlı Mahmutun köhnə kitabını oxumağı mənə həvalə etdi.
Bu kitabla türk tarixi ilə maraqlanmağa başladım. Tədqiq etdikcə, araşdırdıqca böyük sivilizasiyaya, böyük mədəniyyətə doğru getdim...
Bu kitabı oxudum, qısa müddətdə bitirdim və dostuma qaytardım. Kitabda türk boyları, hansı coğrafiyada yaşadıqları və adət-ənənələri ilə bağlı qısa təsvir olunub.

5-6 il sonra mərhum Ərdoğan Alp dostumdan bu kitabı yenidən istədim və yenidən oxumağa başladım. 1987-ci ildə Anadolunun ilk yerli qəzeti olan, Kuyudibidəki Kaymakçıoğlu keçidində nəşr olunaraq hazırlanan və Milli Mübarizəyə böyük töhfələr verən Kastamonu Açıksöz qəzetində işə başladım.
Bir müddət sonra qəzet çıxmayan şənbə günü növbətçi idim. Həmin gün poçtalyon qapının altında zərf qoymuşdu.
Həmin gün qəzetin ofisini ilk mən açdığım üçün zərfi gördüm. Zərfə baxdım, məktub Azərbaycandan gəlirdi... Açıqsöz qəzetinin redaksiyasında idi.
Məktubu göndərən şəxs Azərbaycanda yerli qəzetin baş redaktoru idi. Məktubun mövzusu yaxın qohumlarını axtaran və o vaxt hələ də Azərbaycanda yaşayan bir ailənin hekayəsindən bəhs edirdi.

-Çox həyəcanlı idim...

“Möhtərəm həmkarım...” sözləri ilə başlayan məktubda bu yaxınlarda dünyasını dəyişmiş qohumlarını axtaran bir adamın hekayətindən bəhs edilirdi. Məktubu yazan həmkarımız; “Yanımda Ahmet Dalmehmetoğlunun uşaqları var... Onlar atalarının vəsiyyətini yerinə yetirmək istəyirlər. Dalmehmetoğlu burada evlənib, ev-kənd sahibi olub, uşaqları da olub... Amma Əhməd Dalmehmetoğlu əslən Kastamonun Taşköprü mahalının Kuyluş kəndindən olub. Onların da orada uşaqları olub”- deyirdi.

Bəlkə tarixə olan marağımdan Kastamonu-Taşköprü görəndə gözlərim böyüdü!
O illərdə Azərbaycan hələ azad olmadığından, illər boyu Sovet Rusiyasının təzyiqi altında yaşadığından, rabitə kanalları bağlandığından ailə atalarının vəsiyyətini yerinə yetirmək üçün Taşköprüdəki qohumları ilə əlaqə saxlaya bilmirdi!

Məktubu böyük həvəslə oxudum. Anlaya bilmədiyim yerləri dönə-dönə oxudum. Nəhayət məktubu başa düşdüm.
Dalmehmetoğlunun Azərbaycandakı evliliyindən olan övladları atalarının vəsiyyəti ilə qardaşlarını və digər qohumlarını Taşköprüdə axtarırdılar.
Həmin vaxt bu məktubu qəzetimdə “Azərbaycandan məktub...” başlığı ilə dərc etmişdim. Bu məktub daha sonra Ərdoğan Alp-a məxsus Taşköprü Postda dərc olunub. Məktubu o vaxt Taşköprüdə bu ailəni tanıyan, Taşköprü İş Bankında çalışan bir qohuma və həmkəndlimə çatdırmışdım.
Bu məktubun üzərindən illər keçdikdən sonra, yəni Azərbaycan müstəqillik əldə etdikdən sonra məni daha da sevindirən bir xəbər aldım. Eləcə də illər əvvəl qəzetimdə dərc etdirdiyim o məktub gerçəkləşdi və Dalmehmetoğlunun Azərbaycandakı övladları Taşköprüyə gələrək qardaşlarını burada tapdılar və böyük sevinclə öyrəndim ki, atalarının vəsiyyəti ilə məzarına qoymaq üçün atalarının ocağından bir qap dolusu torpaq götürüblər.
Sonrakı araşdırmalarımda; Azərbaycanın qurtuluşu üçün ilk addımıNuri Paşanın komandanlığı ilə Qafqaz İslam Ordusu atdı və bu orduda 1275 (min iki yüz yetmiş beş) nəfər İslam Ordusu mənsubu və Azərbaycan Türkləri, ruslar tərəfindən əsir götürüldü və bu gün belə 150-dən çoxundan alınmadı.
Bu məktubdan əvvəl zatən araşdırmalarım nəticəsində öyrənmişdim ki, Azərbaycan və Türkiyə bir atanın iki oğludur...
Tarix kitablarını daha dərindən araşdırmağa başlayanda Oğuz xanın soyundan iki qardaşın birinin Azərbaycan, digərinin isə Anadolu türkü olduğunu öyrənmişdim.

O gün məndə həmişə Azərbaycana sevgi və məhəbbət olub... Qafqaz İslam Ordusunun qardaşlarını müdafiə etmək üçün tökdüyü qanı, mübarizəni, onun oradakı qardaşı unudarmı heç?
1921-ci ildə Azərbaycan lideri Nəriman Nərimanovun Türkiyənin müstəqilliyi üçün etdiyi yardımları unudarmı?
Bunları öyrəndikcə ürəyimdə, ürəyimdə Azərbaycana qarşı heç bir millətə, dövlətə qarşı hiss etmədiyim bir sevgisi və syqı olub.
Sanki İllər əvvəl qardaşını itirən, ancaq onilliklərdən sonra qardaşını tapan xoşbəxt uşaq kimi idim..!
Xocalı soyqırımı baş verəndə günlərlə hönkür-hönkür ağladım.

Hətta mübarək gecələrdə bacı-qardaşlarımız üçün gecələr qalxıb dəstəmaz alıb namaz qılıb, dua etmişəm.
(Qərblilər buna unut getsin deyirlər! Necə də asan söyləyirlər. Qələmin yazdıqlarını siləndə də izi ağ kağızda qalır... Ürəyimdə "Can" deyə yazılanı iki sətirdə necə silim? !)
Başqa mədəniyyətlərdə, sivilizasiyalarda qardaşlar bəlkə unudula bilər, amma türk adət və ənənələrində qardaşın qardaşı unutduğu heç görülübmü?
2020-ci ilin sentyabr ayında ermənilərin mülki əhaliyə qarşı hücumunu dəf edən qəhrəman qardaş Can Azərbaycan ordusu qardaşı Trükiyənin də dəstəyi ilə böyük bir tarixi qələbə qazandı. Bu dünyada azərbaycanlı qardaşlarımızdan sonra bu zəfərə ən çox sevinən Anadolu türkləridir.
Nəhayət, illər əvvəl 1992-ci il fevralın 26-da ermənilərin törətdiyi Xocalı qətliamında balaca balalarımızn qisasının alınmasına and olsun ki, yenə ən çox sevinən biz olduq.

Sizin üçün hələ də dua edirəm, qəzanız mübarək, zəfəriniz qutlu olsun.
Allah Azərbaycan Ordusunu və qardaş Türk Ordusunu qorusun...
Ona görə də indiki nəsillər boş yerə “bir millət, iki dövlət”, - deyə
Qışqırmırlar.

Bu söz boş deyil. “Bir millət, iki dövlət” cümləsi dolğun və mənalıdır... Bunu anlamayanların tarixə baxmaları yetərlidir.
Biz əbədi olaraq sizinləyik, əziz azərbaycanlı qardaşlarımız...
Bu münasibətlə bu müqəddəs mübarizədə şəhid olan azərbaycanlı qardaşlarımıza Allahdan rəhmət, yaralanan qazilərimizə isə tezliklə şəfa diləyirəm.
Anadolunun şimalında Qara dənizin sahilində yerləşən qədim türk yurdu Kastamonudan hamınıza sevgi, sayğı, salam və məhəbbətimi çatdırıram...
Məktubumu Türkiyənin Xalq Şairi Mehmet Akif Ersoyun türklərin istiqlaliyyətini simvolizə edən şanlı bayrağımız və Türk Millətinin hürriyyəti üçün yazdığı İstiqlal Marşından bir parça ilə bitirirəm;

“Dalgalan sen de şafaklar gibi ey nazlı hilal,
Olsun artık dökülen kanlarımızın hepsi helal,
Ebediyyen sana yok, ırkıma yok izmihlal,
Hakkıdır hür yaşamış bayrağımın hürriyet,
Hakkıdır hakka tapan milletimin İstiklal…”

-Allah yar ve yardımçınız olsun.
-Allah daim Türkləri qorusun.

Sözardı:

“Ne mutlu Türküm diyene”

Qeyd: (Bu məktub Azərbaycan əsgərlərinə çatdırılmaq üçün Azərbaycan ordusunun Baş Qərargahına göndərilib).