“Ukrayna NATO-nun, daha doğrusu, ABŞ-ın nəzarətindədir”

İvan Andrianov: “Ukrayna sadəcə olaraq bir neçə gün ərzində məğlub olan Gürcüstanın taleyini təkrarlayacaq”

Ukraynanın NATO tərəfindən dəstəklənməsi rəsmi Moskvaının naratalığına səbəb olub ki, bunu da başa düşmək o qədər də çətin deyil. NATO-ya daxil olan ölkə rəsmiləri rusiyalı həmkarlarının diqqətinə çatdırıblar ki, Ukraynanın ərazi bütövlüyünün pozulması ağır nəticələr doğuracaq. Sərhəddə hərbi texnikanın cəmləşməsi, hərbi təlimlərin keçirilməsi, atəşkəsin pozulması, tərəflərin hədələri müharibənin hər an alovlanacağından xəbər verir. Digər bir tərəfdən xarici medianın rəsmi və qeyri-rəsmi təşviş doğuran məlumatları vəziyyəti gərginləşdirir. Məsələn, . "The Mirror" qəzetinin məlumatına görə,ABŞ-la yanaşı, Vaşinqtonun əsas müttəfiqi Böyük Britaniya da Ukraynaya hərbi dəstək verməyə başlayıb. Qəzetin yazdığına görə,Böyük Britaniya Rusiya ilə müharibə olacağı təqdirdə Ukraynaya əsgər göndərməyə hazırdır. Həmin əsgərlərin isə əsasən xüsusi təyinatlılar, kəşfiyyatçılar, tibb işçiləri, mühəndislər və 400 nəfər paraşütçüdən ibarət qrup olacağı qeyd edilir. Müstəqil mənbələr isə bildirir ki, ingilis hərbçilərin bir qrupu artıq Ukrayna ərazisindədir. Onlar Ukrayna ordusunun döyüş qabiliyyətinin artırılması və Rusiyanın ehtimal olunan təcavüzünün qarşısını ala bilmək üçün təlimlər keçirlər.

ABŞ və Böyük Britaniya Ukraynaya kəşfiyyat məlumatları verməklə də dəstəklərini nümayiş etdirirlər. Prezident Vladimir Zelenski bəyan edib ki, ABŞ kəşfiyatının məlumatına görə, Rusiya Ukrayna ilə sərhəddə 100 min nəfərdən artıq canlı qüvvə, külli miqdarda hərbi texnika cəmləşdirib.

NATO-nun Baş katibi Yens Stoltenberq isə bildirib ki, Alyans Rusiya qoşunlarının Ukrayna ilə sərhəddə qeyri-adi hərəkətlərini diqqətlə izləyir və vəziyyətin dəyişməsinə cavab verməyə hazır olduğunu dünya ictimaiyyətinin diqqətinə çatdırır.

Təzadlı fikirlər də mövcuddur. Ukraynanın Təhlükəsizlik Xidməti rəhbərinin keçmiş müavini, general-mayor Viktor Yaqun bildirib ki, Rusiya və Ukrayna arasında hərbi konflikt olsa, NATO Kiyevə qoşun göndərməyəcək, lakin silah verə bilər.

“Tək qalmayacağıq, bu, birmənalıdır. Lakin birbaşa müdaxilə, NATO-nun hər hansı batalyonu, yaxud hərbi qrupunu ərazimizdə görməyəcəyik”, - deyə Yaqun bildirib.

General əlavə edib ki, Rusiya ilə mümkün toqquşma yalnız Ukraynanın problemidir və burada kəşfiyyat məlumatları Kiyevin köməyinə çata bilər. Ukrayna Silahlı Qüvvələrinin ehtiyatda olan polkovniki Pyotr Nedzelski isə “Apostrof” YouTube kanalının efirində bildirib ki, Rus ordusu qorxaqdır və müqavimətin ilk əlamətlərində “qaçacaq”. Polkovnik Rusiyanın guya “istila müharibəsi” aparması, Ukraynanın isə “evini qoruması” fikrini də dilə gətirib.

Hətta amerikalı hərbi ekspert, jurnalist Daniel Devis deyib ki, Rusiya və Ukrayna arasında genişmiqyaslı müharibə olacağı təqdirdə ABŞ-ın müdaxiləsi və nüvə zərbələri mübadiləsi istisna edilmir. Amma bütün bun fikirlər yaxşı heç nə vəd etmir.

NATO-nun baş katibi Yens Stoltenberq dünən keçirdiyi mətbuat konfransında deyib ki, biz Ukraynanı NATO-ya gedən yolda, Avro-Atlantik inteqrasiya yolunda dəstəkləyirik, onun islahatlarını, korrupsiya ilə mübarizəsini, müdafiə və təhlükəsizlik sistemini gücləndirməsini dəstəkləyirik. NATO standartlarına riayət etmək lazımdır. Bu, 30 üzv dövlətin qərarı ilə olmalıdır, alyansın genişləndirilməsi ilə bağlı konsensus lazımdır.

Stoltenberq vurğulayıb ki, Ukrayna suveren və müstəqil dövlətdir, heç kim bu məsələyə qarışa bilməz, bunu ancaq Ukrayna və NATO ölkələri həll edə bilər.

NATO rəhbəri eyni zamanda gələcəkdə Ukraynaya qarşı hər hansı hücumunun fəsadlarının ağır ola biləcəyini deyib. O, bunun siyasi və iqtisadi bədəlinin ağır olacağını vurğulayıb.

“Xalq Cəbhəsi” Geopolitik Proqnozlar Mərkəzinin analitiki, politoloq İvan Andrianova mövzu ilə bağlı 3 sual ünvanladı…

- Rusiya Ukraynanın NATO ilə yaxınlaşmasından və alyansın silahla təmin olunmasından niyə narahatdır?

- Şübhəsiz ki. Üstəlik, sualınızda Rusiyanın bu mövqeyinə təsir edən iki məqamı qeyd edirsiniz. Birincisi, sizə xatırlatmaq istərdim ki, soyuq müharibə başa çatarkən NATO və Vaşinqtonda çoxlu vədlər verilmişdi ki, onların da mahiyyəti alyansın şərqə doğru genişlənməyəcəyi ilə bağlı idi. Qorbaçov və onun ətrafı, sonra Yeltsin buna inanırdı. Bu vədlərin qiyməti indi hamıya məlumdur: bu gün alyansın qoşunları birbaşa Rusiya ilə sərhəddə yerləşir. Məsələn, Baltikyanı respublikaların ərazisində. Və bu, Almaniyada olduqlarından daha yaxındır. Bu,Ukraynada konstitusiyaya zidd silahlı çevriliş kimi dəyərləndiriləcəyi ümün vacibdir. Bu ölkə Moskvanın strateji hərbi planlarında, o cümlədən yuxarıda adı çəkilən Soyuq Müharibə dövründə həmişə 2-ci strateji eşelon ərazisi kimi nəzərə alınıb.

Bu gün vəziyyət dəyişib, Ukrayna faktiki olaraq NATO-nun, daha doğrusu, ABŞ-ın nəzarətindədir. Hərbi nöqteyi-nəzərdən bu o deməkdir ki, ehtimal olunan cəbhə xətti və yalnız quru Rusiya-Ukrayna sərhədi iki min kilometrə yaxındır, hərbi əməliyyatlar baş verərsə, paytaxt Moskvaya daha yaxındır.

Əgər əvvəllər bu istiqamətdə NATO ölkələrinin ərazilərindən məsafə 1100 km-dən çox idisə, hazırda bu, 450 km-ə yaxındır. Bu ixtisarın iki dəfədən çox olması, şübhəsiz ki, Rusiya müdafiə departamentinin nümayəndələrini və müvafiq olaraq ali siyasi rəhbərliyi narahat edir.

Bu, Ukraynanın istehlak materialı rolunu oynadığı və yalnız Rusiyanın mühüm mərkəzlərinin yaxınlığında yerləşən ərazi kimi qəbul edildiyi geosiyasət və strategiya ilə bağlı sualınızın birinci hissəsidir.

Silah və sursatların alınmasına gəlincə, müdafiə baxımından Rusiya üçün bu problem deyil.

İyirmi ildən artıq intensiv istifadədə olan şişmə qayıqların və ya bir cüt sahil mühafizə gəmisinin alınması çətin ki, Krımda yerləşən raket kreyserləri bir yana, Rusiya sualtı qayıqları və freqatları ilə rəqabət apara bilsin. "Ən son Jewelin tank əleyhinə sistemlərinə" gəlincə, onların ötən əsrin 80-ci illərinin ortalarında ABŞ ordusu tərəfindən qəbul edildiyini xatırlatmaq yerinə düşər.

Ötən ilki Qarabağ müharibəsində ölkənizin də istifadə etdiyi “Bayraktar”lara gəlincə, onlar döyüşlərin əvvəlində və ortasında özlərini parlaq şəkildə göstərmişlər. Amma son mərhələdə sıradan çıxamağa başladılar, operatorlara tabe olmurdular, elektronikası xarab olurdu və s.

Başqa bir şey Kiyevin yeddi ildir ki, “Donbas respublikası”na qarşı mübarizə aparmasıdır. Hava hücumundan müdafiə sistemləri və tıxacları olmayan “DXR” və “LPR”nin mülki şəxsləri və milisləri üçün Ukrayna və xüsusilə Türkiyə pilotsuz təyyarələri, eləcə də müasir atıcı silahlar həqiqətən təhlükə yaradır.

Üstəlik, onlara 100 minə yaxın Ukrayna hərbçisi müqavimət göstərir.

Və bu “respublikaların” ərazisində 600-700 minə yaxın Rusiya vətəndaşı yaşayır. Və Moskva onlara cavabdehdir. Ukrayna rəhbərliyi isə bu barədə kifayət qədər məlumatlıdır.

- Moskva Kiyevi hədələyir...

- Təhdid kimi də qiymətləndirilə bilən sərt xəbərdarlığı doğrudan da rəhbərliyimiz bir dəfə səsləndirmişdi. Ancaq burada da kontekst vacibdir.

Futbol üzrə dünya çempionatının açılışına az qalmış Rusiyanın müvafiq xidmətləri xəbər veriblər ki, Ukrayna hərbçiləri çempionatın açılış mərasimi zamanı 2008-ci ildə gürcü hərbçilərinin Tsxinvala və Rusiya sülhməramlılarına hücumu zamanı baş vermiş təxribata oxşar təxribat planlaşdırır. Baş nazir Putin Pekin Olimpiadasının açılış mərasimində olarkən.

Putin həqiqətən də “Donbas respublikalarına” hücum ehtimalını şərh edərkən deyib: “Əgər əyilsəniz, dövlətçiliyinizlə bağlı sual yaranacaq”. Artıq nə prezident, nə hökumət üzvləri səviyyəsində, nə də parlament palatalarının rəsmi sənədlərində bu qəbildən olan bəyanatlar yox idi.

Və bu asanlıqla təsdiqlənir. İnternetdə hər şey var.

Üstəlik, Rusiya hakimiyyəti Ukrayna ilə normal, tərəfdaşlıq və hətta müttəfiqlik münasibətlərində daha çox maraqlıdır. Amma hazırda Kiyevdə hakimiyyətdə elə adamlar var ki, onlarla konstruktiv dialoq qurmaq mümkün deyil. Bu gün oliqarxlar, nasistlər, gey cütlüklər, komediyaçılar, boksçular və mənim üçün tamamilə anlaşılmaz olan başqa insanlar var ki, dövləti necə idarə etmək barədə zərrə qədər də anlayışı yoxdur. Məhz onların hərəkətləri və qərarları ona gətirib çıxardı ki, bir vaxtlar SSRİ-nin ən varlı respublikasında indi qazın aylıq qiyməti orta pensiyadan bahadır. Və belə misallar çoxdur.

- Müharibə yenidən başlaya bilərmi?

- Əgər siz vətəndaş müharibəsini, yəni Ukraynanı və Donbas və Luqansk əhalisini nəzərdə tutursunuzsa, bəli. Çünki açıq deyək, əgər Kiyev doğrudan da Moskva ilə vuruşsaydı, o zaman Ukrayna çoxdan Rusiya Federasiyasının xəritəsində yeni regiona çevriləcəkdi. Bu gün, ümumiyyətlə, yalnız bir neçə ölkə hərbi güc baxımından Rusiya ilə müqayisə edilə bilər. Bu, ABŞ və qismən Çindir. Qalan hər şey - Türkiyə, Fransa, Almaniya və hətta Aİ-nin bütün birləşmiş ordusu, buna baxmayaraq yaradılıbsa, bu, Rusiya Federasiyasının silahlı qüvvələrindən daha zəif bir miqyasda bir sıradır.

Donbasda vətəndaş müharibəsi isə dayanmır. Bəli, müxtəlif dərəcədə müvəffəqiyyətlə müşahidə olunan atəşkəslər var idi. Lakin elə bir ay olmadı ki, “DXR” və ya “DXR” əraziləri üzərindən mərmi uçmasın, mülki insanlar snayper atəşindən ölməsinlər. Ölənlərin sayı dəhşətlidir.

BMT-nin rəsmi məlumatlarına görə, yeddi il ərzində hər iki tərəfdən 13 mindən çox insan həlak olub. Eyni zamanda, hələ 2015-ci ildə Alman kəşfiyyatı yalnız o vaxt 50 minə yaxın insanın öldüyünü bildirən bir hesabat yayımladı. O vaxtdan altı il keçib... Bəli və tanınmamış respublikaların məlumatları da BMT-nin rəqəmlərinin xeyli aşağı göstərildiyini deməyə imkan verir.

Sonda mən Donbasda münaqişənin real alovlanması təhlükəsindən danışmağa imkan verən bir neçə faktı əlavə etmək istərdim: Türkiyə pilotsuz təyyarələrinin istifadəsi, hansı ki, bütün razılaşmalarla birbaşa qadağandır, Ukrayna Silahlı Qüvvələri tərəfindən atışmaların sayının artırılması, NATO ölkələrinin də qadağan edildiyi texnikaların təmas xəttinə ötürülməsi və onun “boz zonaya” daxil olması, Ukraynaya öldürücü silahların tədarükü, Şimali Atlantika Alyansının hərbi təlimatçılarının Ukrayna hərbçiləri arasında daimi mövcudluğu və s. siyahını uzatmaq olar.

Eyni zamanda, bir çox ekspertlər bu fikirdədir və onlarla razılaşmamaq olmaz ki, Rusiya ilə Ukrayna arasında silahlı toqquşma baş verərsə, Kiyev NATO-dan birbaşa dəstək görməyəcək. Sadəcə ona görə ki, bu, ağlı başında olan heç bir generalın istəmədiyi Üçüncü dünya müharibəsinin başlanğıcı olacaq. Bu o deməkdir ki, Ukrayna sadəcə olaraq bir neçə gün ərzində məğlub olan Gürcüstanın taleyini təkrarlayacaq.