"Həmkarlarıma pasiyentlərlə az təmasda olmağı məsləhət görərdim"
Koronovirus pandemiyası zamanı virusun orqanizmə təsiri və ondan qorunma yolları ilə bağlı bu dəfə Kliniki Tibbi Mərkəzin həkim stomatoloqu, tibb elmləri üzrə fəlsəfə doktoru (Phd) Alı Əliyevlə söhbətləşdik.
- Son zamanlar bəşəriyyətdə mövcud olan koronovirus pandemiyası barəsində nə deyə bilərsiz?
- Hamınıza məlumdur ki, bu pandemiya dünya üzrə geniş vüsət almışdır. Hal-hazırda bu pandemiyadan dünya əhalisinin milyon yarımdan artığı əziyyət çəkir və xeyli sayda da insan dünyasını dəyişib. Bu virus Sars viruslar qrupuna mənsubdur. Covid-19-da Coronavirusun bəşəriyyətdə mövcud olan yeni formasıdır. Alfa coronovirus heyvanlarda Betta coronovirus isə insanlarda xəstəlik törədir. Bu xəstəliyin patoqnomonik simptomu yoxdur, yəni sırf özünəməxsus əlaməti yoxdur. Qızdırma, boğaz ağrısı, baş ağrısı, öskürək və s. Kimi KRVİ-yə xas olan əlamətlər verir. Ən nəhayət agciyərləri və qisməndə digər orqanlarda (ürək, böyrəklərdə) dəyişikliklər törədir. Təbii ki sadaladıgım orqnlardakı dəyişikliyi xəstəliyin daha agır keçən formaları törədir.
- Bu xəstəlik zamanı bəzən ağız boşlugunda da dad hissiyatının pozulması və ya tamam itməsi halları müşahidə olunur, bu barədə nə deyə bilərsiz?
- Ümumiyyətlə agız boşlugunda dad hissiyatının pozulması və ya tamam itməsi bir sıra xəstəliklərdə müşahidə olunur:bir sıra psixi pozuntular zamanı (qlossalgiya), qadınlarda menopauza zamanı, baş beyin travmalarında, diabetli xəstələrdə, hipotireoz zamanı və digər xəstəliklər zamanı bu hallar yarana bilər. Həmçinin də yuxarı və ya aşagı tənəffüs yollarının iltihabı zamanı da dad hissiyatının pozulması kimi hallar müşahidə oluna bilər. Ancaq təşvişə gərək yoxdur bu cür hallar xəstəliyin klinikası yüngülləşdikcə normallaşır. Belə hallar zamanı müxtəlif antiseptiklərlə və ya ağız suyu stimullaşdırıcı maddələrlə (3%-li KJ) məhlulu ilə qarqara etmək belə şikayətlərin tez bir zamanda keçməsinə şərait yaratmış olur.
- Bu sirr deyil ki, son gunlərdə pandemiyayla bağlı əhalidə bir qorxu və panika izlənməkdədir. Bunun orqanizmə nə kimi mənfi təsirləri ola bilər?
- Çox düz buyurursunuz ki, son günlər koronovirusla bağlı əhalimizdə bir qorxu təşviş müşahidə olunmaqdadır. Bu cür panika hallarının insan orqnizminə təsiri xüsusəndə immun sistemə təsiri cox böyükdür, təbii ki, mənfi mənada. Yaşanan bu cür hallar orqnizmin müqavimətini kəskin surətdə aşagı salır ki, bu da insanın infeksion xəstəliklərə tutulmaq riskini daha da artırır və həmçinin də agız boşlugunda və parodont toxumasında olan xroniki proseslərin kəskinləşməsinə səbəb olur.
- Siz bir həkim kimi üz-çənə cərrahlarına və stomatoloqlara nə kimi məsləhətlər verərdiz?
- Biz həkimlər risk qrupuna aid olduğumuz üçün ilk növbədə həmkarlarıma son dərəcədə ehtiyatlı olmağı, ciddi zəruriyyət olmadığı təqdirdə pasiyentlərlə az təmasda olmağı məsləhət görərdim. Pasiyentlərin də bu günlərdə daha anlaşıqlı davranmalarını xahiş edərdim. Ciddi ağrı ilə əlaqədar problemləri yoxdursa planlı işləri, əməliyyatları müvəqqəti ertələmələrini tövsiyə edərdim.
- Və sonda oxucularımıza məsləhətləriniz.
- Sonda oxucularımıza panikaya uymamalarıni, evdə qalmalarını və şəxsi gigiyenik qaydalara ciddi riayət etmələrini tövsiyyə edərdim. Oxucularımız pandemiya gunlərində 3 əsas prinsipə əməl etməlidirlər:1-ci Kontakt minimuma endirilməlidir;2-ci Distansiya yəni sosial məsafə saxlanılmalıdir (2metr) və 3-cü İzolyasiya tədbirləri gözlənilməlidir. Ölkə başcısı başda olmaqla hökümətin həyata keçirmiş olduğu preventiv tədbirlərə bizim də ciddi dəstək verməyə borclu olduğumuzu bir vətəndaş kimi vurgulmaq istərdim.Unutmayaq ki təhlükəsizliyimiz milli həmrəyliyimizdədir!
Avrasiya.net
